Πάντοτε έτρεφα τεράστιο θαυμασμό για το επάγγελμα του trendspotter. Πόσο χαρισματική προσωπικότητα μπορεί να έχεις όταν η δουλειά σου είναι να εντοπίζεις στον ορίζοντα τα μελλούμενα της κοινωνίας, να διαβάζεις δεδομένα του παρόντος και του παρελθόντος και να τα μεταφράζεις σε trends σαν να κοιτάς μέσα σε μια κρυστάλλινη σφαίρα;
Η πρόσκληση από την Παπαστράτος να παρακολουθήσω ένα webinar της διεθνώς αναγνωρισμένης Marian Salzman, Senior Vice President Global Communications στην Philip Morris International, και μίας από τις κορυφαίες trendspotters στον κόσμο, ήταν κάτι παραπάνω από ενδιαφέρουσα όταν όλοι, περισσότερο από ποτέ, αναρωτιόμαστε του τι μέλλει γενέσθαι μετά το κλείσιμο μιας επιεικώς ανατρεπτικής διετίας.
Πώς άραγε να είχε μεταφράσει μια διορατική αναλύτρια σαν την Salzman τα γεγονότα μιας εποχής που σημαδεύτηκε από μία πανδημία, γεγονός που, κατά γενική ομολογία, λειτούργησε ως επιταχυντής εξελίξεων και τάσεων;
Kάποιες πρώτες λέξεις-κλειδιά μιας αφοπλιστικά ενδιαφέρουσας ομιλίας
Από τις πρώτες λέξεις που κυριάρχησαν στην ομιλία της Marian ήταν το "χάος". Ας μην βιαστούμε να τρομάξουμε, όμως. Το χάος εδώ έχει την έννοια της πολυπλοκότητας που θα επικρατήσει στη ζωή μας. Ναι, η ζωή μας θα γίνει πιο σύνθετη, οι αλλαγές θα είναι παράλληλες και εμείς θα χρειαστεί να αναπτύξουμε δεξιότητες ζογκλέρ. Η συμβουλή της; Απλή και ξεκάθαρη. Να αποδεχθούμε τον χαοτικό χαρακτήρα της νέας κανονικότητας και να βρούμε τους δικούς μας μηχανισμούς για τη διαχείρισή της, τις προσωπικές μας, δηλαδή, ισορροπίες για να μην "χαοθούμε”. Από weighted blanket μέχρι VR συνεδρίες διαλογισμού, οι επιλογές θα μας δίνονται απλόχερα.
Το "άγχος" είναι άλλη μια λέξη κλειδί που κατά τη Salzman είναι η νέα κανονικότητα. "Αngst is the new normal" είναι ο εύγλωττος τίτλος ενός από τα trends που κάνει την "positive psychology" και τη βροχή αισιόδοξων μηνυμάτων τύπου "Don’t worry, be happy" να φαντάζει ξεπερασμένη και καθόλου αποτελεσματική.
Και μερικoί νεο-εμφανιζόμενοι όροι...
Upskill και Reskill
Όταν τεχνολογία, επιστήμες, πληροφόρηση κινούνται σε εντατικούς ρυθμούς, οι επαγγελματίες καλούνται είτε να εξελίξουν τις δεξιότητές τους και να τις αναβαθμίσουν είτε να τις εμπλουτίσουν με καινούργιες, στρεφόμενοι σε κάποιο άλλο χώρο. Να κάνουν, δηλαδή, upskill ή reskill.
Οι πόλεις των 15 λεπτών
H πανδημία έφερε ακόμα μια ανατροπή με πολλούς κατοίκους μεγαλουπόλεων να μετακομίζουν στην περιφέρεια για να περάσουν την καραντίνα και στη συνέχεια να ζυγίζουν εκ νέου τα υπέρ και τα κατά των επιλογών τους. Πολύ συχνά ο απολογισμός τους έκανε τη "ζούγκλα" της πόλης να μην φαίνεται τόσο δελεαστική. Η λύση μπορεί να βρεθεί, ενδεχομένως, σε "μια πόλη των 15 ή των 10 λεπτών", όπου όλα όσα χρειάζεται κάποιος βρίσκονται σε απόσταση ενός τετάρτου με τα ποδιά ή το ποδήλατο, ένα μοντέλο που μητροπόλεις σαν τη Σαγκάη σκέφτονται ήδη να πραγματοποιήσουν σύντομα.
Hyperlocal ή αλλιώς υπερτοπικότητα
Ο όρος αναφέρεται στη στενή σύνδεσή μας με τη γειτονιά μας, ένα love affair που ξεκίνησε επί καραντίνας, τότε που νιώθαμε ευγνώμονες ακόμα και για μία μικρή εξόρμηση μέχρι το κοντινό μας πάρκο. Αν και η αγάπη για τα ταξίδια καλά κρατεί, όσο ο φόβος της πανδημίας συνεχίζει να αιωρείται, τα καύσιμα να ακριβαίνουν και η αλλαγή του κλίματος να εντείνεται, το φαινόμενο του hyperlocal living θα κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος.
Metaverse
Κάθε μέρα που περνάει το ακούμε όλο και περισσότερο, ενώ οι αναζητήσεις του όρου στο Google έχουν εκτοξευθεί από τη μέρα που ο Mark Zuckerberg ανακοίνωσε τη μετονομασία της εταιρείας Facebook σε Meta. Αυτό το υβρίδιο offline, online, AR και VR πραγματικότητας έχει σαφώς μέλλον, κατά τη διάσημη trendspotter.
Μερικά ακόμη trends
- Οι νεότερες γενιές. Tα μέλη της Generation X δεν μεγαλώνουν με υψηλές προσδοκίες και δεν περιμένουν να ζήσουν μια ζωή καλύτερη από αυτή των γονιών τους. Προς το παρόν κινούνται ανάμεσα σε δύο επιλογές: τον αγώνα για το συλλογικό καλό ή την εναντίωση σε αυτόν τον αγώνα.
- Η ψυχική υγεία μας και το status της. Να κάτι που θα αποτελεί όλο και λιγότερο ταμπού. Άλλωστε, όταν celebrities όπως ο πρίγκιπας Harry ή η Oprah Winfrey ομολογούν δημόσια την τάση τους προς κατάθλιψη, ποιοι είμαστε εμείς για να τις αποκρύψουμε; Οι digital εφαρμογές που αντιμετωπίζουν τέτοια θέματα θα πληθαίνουν, ενώ όλο και περισσότερες εταιρίες θα εντάσσουν στις παροχές τους προγράμματα υποστήριξης για τους εργαζόμενους.
- H καινούργια "πρώτη γραμμή μετώπου". Νοσηλευτικό προσωπικό, πωλητές σε σουπερ μάρκετ, delivery, πυροσβέστες, διασώστες, δάσκαλοι βγαίνουν στο προσκήνιο, απασχολούν τα media και, κυρίως, αποδεικνύουν την αξία τους. Να κάτι που θα μείνει, τονίζει η Salzman.
- Ανισότητες. "Είμαστε όλοι στην ίδια βάρκα" έλεγαν ενωτικές φωνές στην αρχή της πανδημίας. Η αλήθεια ήταν "είμαστε όλοι στην ίδια καταιγίδα αλλά όχι στην ίδια βάρκα", όπως τέθηκε από τους Financial Times. Στον επόμενο χρόνο, οι αντιδράσεις για τις ανισότητες που φάνηκαν πιο ξεκάθαρα λόγω της πανδημίας θα ενταθούν μετά από δεκαετίες όπου η κυρίαρχη αντιμετώπιση ήταν να δεχόμαστε τα πράγματα ως έχουν.
- Το γραφείο. Θα βρισκόμαστε για καιρό ακόμα σε ένα μεταβατικό στάδιο διερεύνησης υβριδικών σχημάτων που συνδυάζουν τηλεργασία και εργασία στο γραφείο. Οι ίδιοι οι εργαζόμενοι δεν έχουν καταλάβει τι είναι αυτό στο οποίο θέλουν πραγματικά να γυρίσουν όταν όλα θα είναι κανονικά. Εκεί κάπου, η Marian Salzman αναφέρει και το παράδειγμα της Linkedin που έδωσε μια εβδομάδα άδεια σε όλους τους υπάλληλους της για να αποφύγει το burn out τους και προβλέπει ότι θα ακολουθήσουν κι άλλες εταιρείες παρόμοιες τακτικές.
- Social media: θόρυβος, ακραίες απόψεις και κυρίως πόλωση. Η Marian Salzman θεωρεί ότι ο νέος χρόνος δεν θα τα εξομαλύνει όλα αυτά. Μπορεί η πλειοψηφία να τοποθετείται κάπου στη μέση, δεν διαθέτει, όμως, ηχηρή παρουσία και δυνατή φωνή.
O επίλογος
Μεταφράζοντας τα λόγια της Marian Salzman, μία κάποιου είδους ετυμηγορία θα μπορούσε να είναι η ακόλουθη: "Aυτό που συλλογικά συνειδητοποιήσαμε τον περασμένο χρόνο είναι ότι πολλά από όσα θεωρούσαμε δεδομένα, δεν είναι πλέον – ίσως και να μην υπήρξαν δεδομένα ποτέ. Οι περισσότεροι από εμάς δεν οδεύουμε προς το 2022 με την ίδια αίσθηση ανακούφισης και τον ενθουσιασμό με τον οποίο μπήκαμε στο 2021. Πλέον, αποδεχόμαστε το γεγονός ότι ο COVID-19 δεν θα "μας αφήσει” τόσο εύκολα, η επιστήμη προκαλεί ταυτόχρονα τον θαυμασμό αλλά και τον φόβο μας, η ανάγκη για έγκυρη ενημέρωση αυξάνεται όσο η πρόσβαση σε αυτήν δυσκολεύει, ενώ, παράλληλα, η πόλωση και ο κοινωνικός διαχωρισμός έχουν φτάσει και στο δικό μας κατώφλι. Ο δρόμος του 2022 δεν θα είναι σε καμία περίπτωση τόσο ανώμαλος όσο του 2020. Όμως, οι έξυπνοι επιβάτες θα διαβάσουν τις οδηγίες, θα προετοιμαστούν καταλλήλως και θα ταξιδέψουν με τις ζώνες ασφαλείας τους δεμένες".