Οι κάτοικοι μίας πλούσιας ιστορικά χώρας έχουν την τύχη, από την πολύ μικρή τους ηλικία, να έχουν άμεσα επαφή με ευρήματα, μνημεία και κτίρια του παρελθόντος και να διαμορφώνουν την κοινωνική τους συνείδηση σε συνδυασμό με την ιστορία τους. Κάπως έτσι στην χώρα μας, από νωρίς πηγαίνουμε εκδρομές σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία και είμαστε συμφιλιωμένοι με το γεγονός ότι, σχεδόν όπου κι αν πάμε, υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα να επισκεφθούμε. Θεωρούμε, μάλιστα, τόσο δεδομένη την ύπαρξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που συχνά ξεχνάμε να κάνουμε ένα μικρό διάλειμμα από την καθημερινότητα και να την θαυμάσουμε όπως της αξίζει.
Αυτές οι σκέψεις και μια πρόσκληση σε ιδιωτική ξενάγηση από τον ασφαλιστικό Όμιλο Eurolife ERB (χορηγό της έκθεσης) με οδήγησαν, το μεσημέρι μίας Κυριακής του περασμένου μήνα, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Νεοφύτου Δούκα, για να θαυμάσω από κοντά την έκθεση «Κυκλαδική Κοινωνία - 5000 χρόνια πριν». Άλλωστε, ο Όμιλος Eurolife ERB αποτελώντας τα τελευταία 4 χρόνια σταθερό υποστηρικτή των υψηλού επιπέδου δράσεων πολιτισμού του Μουσείου, στηρίζει χορηγικά και τη συγκεκριμένη έκθεση, στο πλαίσιο του συνολικού προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης που εφαρμόζει.
Τον χώρο του υπέροχου μουσείου είχα ξαναεπισκεφθεί στο παρελθόν, την εποχή που πήγαινα σχολείο. Και, όσο κι αν η ανάμνηση του χώρου αλλά και μέρους της μόνιμης συλλογής του εξακολουθούσε να διατηρείται απόλυτα ζωντανή μες στο κεφάλι μου, δεν μπορώ να πω ότι δεν εντυπωσιάστηκα, θαυμάζοντας, ξανά, κάτι που -σχεδόν- έχω ήδη δει σε μία διαφορετική ηλικία και φάση της ζωής μου
Η «περιήγησή» μου στον Κυκλαδικό πολιτισμό ξεκίνησε -φυσικά- με τα διάσημα κυκλαδικά ειδώλια- τις αφαιρετικές αυτές ανθρώπινες μορφές που αποτελούν, και σήμερα, σημείο αναφοράς στην σύγχρονη τέχνη. Δεν είναι τυχαίο ότι καλλιτέχνες όπως οι Modigliani, Matisse και Picasso φαίνεται να έχουν επηρεαστεί από τις επιβλητικές αλλά και απόλυτα λιτές φιγούρες του συμπλέγματος νησιών του Αιγαίου. Η πιο ενδιαφέρουσα πληροφορία που συγκράτησα, σε σχέση με τα ειδώλια είναι ότι αυτά υπονοούν την ύπαρξη μίας κοινωνίας με απόλυτο σεβασμό στη γυναίκα και τη γονιμότητα. Στον μεγαλύτερό τους βαθμό, τα πολύτιμα αυτά ευρήματα, αν και απόλυτα μινιμαλιστικά, έχουν σαφώς γυναικεία μορφή με το στήθος να ξεχωρίζει, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις διακρίνονται είτε η σαφώς διογκωμένη κοιλιά είτε οι γραμμές στην κοιλιακή χώρα τους, που υποδήλωναν εγκυμοσύνη ή κατάσταση λοχείας αντίστοιχα.
Στη δεύτερη ενότητα της έκθεσης είχα την ευκαιρία να ανακαλύψω με τι ασχολούνταν οι κάτοικοι του αρχαίου κυκλαδικού πολιτισμού. Ομοιώματα πτηνών, αγγεία σε μορφή ζώων, παραστάσεις κυνηγιού και ψαριών, δοχεία από πηλό ή μάρμαρα με τα ίχνη, ακόμα, ελαιόλαδου (!) ή το αποτύπωμα ενός φύλλου και αγκίστρια δείχνουν σαφώς ότι το κυνήγι, η αλιεία, η κτηνοτροφία και η καλλιέργεια της γης ήταν τα μέσα για την επιβίωσή τους και ο εξοπλισμός τους, ελάχιστα απείχε από τα σημερινά: πριόνια, μαχαίρια, πελέκεις, λεπίδες, αποτελούσαν τα εργαλεία της καθημερινότητας των κυκλαδιτών. Οι νησιώτες της 3ης χιλιετίας π.Χ. ασχολούνταν ακόμα και με την υφαντική, έπλεκαν καλάθια, έφτιαχναν πήλινα αγγεία και σμίλευαν το μάρμαρο για να εξυπηρετήσουν τις καθημερινές τους ανάγκες.
Στο πλαίσιο αυτών των αναγκών, λοιπόν, το αμέσως επόμενο ερώτημα που γεννιέται αφορά το πώς μπορεί να περνούσαν τον χρόνο τους και εδώ, τα πολύ εντυπωσιακά εκθέματα μας δίνουν, ξανά, την απάντηση: μαρμάρινα ειδώλια μουσικών, ο διάσημος «Αυλητής» και ο «Αρπιστής» ξεχωρίζουν, καθιστές γυναικείες μορφές καθώς και θραύσματα αγκαλιασμένων μεταξύ τους μορφών μας δείχνουν ότι ίσως τελικά τα πράγματα να έχουν αλλάξει απίστευτα, η ουσία, όμως, της ανθρώπινης ανάγκης για ψυχαγωγία και κοινωνικότητα παραμένει αναλλοίωτη ανά τους αιώνες και η μουσική, ο χορός και το ποτό είναι τα μέσα για να ικανοποιηθούν αυτές οι ανάγκες.
Σφραγίδες, κοσμήματα, μία ταινία από ασήμι και άλλα ειδώλια, με την μορφή ενός πολεμιστή και της γυναίκας του τεκμηριώνουν την ύπαρξη της κοινωνικής ιεραρχίας της εποχής, μίας υψηλής κοινωνικής τάξης και μίας διαστρωμάτωσης της κοινωνίας. Με άλλα λόγια, ανέκαθεν, οι ισχυρότερες κοινωνικές ομάδες είχαν τα δικά τους εμβλήματα εξουσίας που έδειχναν σαφώς την θέση τους μέσα στο σύνολο της κοινωνίας.
Ένα τηγανόσχημο σκεύος με παραστάσεις κυμάτων και αστρικών συμβόλων, το διάσημο σε όλο τον κόσμο «αγγείο των περιστεριών», μία πλάκα από μάρμαρο με την παράσταση μίας άπειρης σπείρας και άλλα παρόμοια ευρήματα δείχνουν στον επισκέπτη ότι, 5000 χρόνια πριν, οι κάτοικοι του νησιωτικού χώρου, είχαν θρησκευτικές και μεταφυσικές ανησυχίες που προσπαθούσαν να λύσουν μέσα από τις δικές τους τελετουργίες.
Φεύγοντας από το μουσείου και περπατώντας τη Βασιλίσσης Σοφίας, σκεφτόμουν ότι κατά καιρούς ξεχνάμε πόσο τυχεροί είμαστε να έχουμε αυτούς τους θησαυρούς μες στα πόδια μας και, ίσως, να μην τους δίνουμε την προσοχή που τους αξίζει. Σκεφτόμουν, ακόμα, ότι είναι σημαντικό να υπάρχουν φορείς που, αντιλαμβανόμενοι την κοινωνική τους ευθύνη, συμμετέχουν σε projects προβολής του θησαυρού της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, επιμορφώνοντάς μας με τον πιο ενδιαφέροντα και διασκεδαστικό τρόπο. Αν και πολλοί από εμάς έχουμε ξανασυναντήσει, σε άλλες συλλογές ή στο νησί που κάναμε διακοπές κάποια από τα εκθέματα η υλοποίηση μίας έκθεσης που παρουσιάζει με ακρίβεια τη συνοχή και τις πτυχές ενός πολιτισμού που υπήρξε 5000 χρόνια πριν, δεν είναι εύκολο πράγμα. Και η συμβολή του Ομίλου Eurolife ERB σε αυτή την υλοποίηση φαντάζει κάτι παραπάνω από πολύτιμη, καθώς υλοποιείται στο πλαίσιο της συνολικής φιλοσοφίας του Ομίλου για τη σφαιρική αισθητική εκπαίδευση του ευρύτερου κοινού και την υποστήριξη δράσεων με πραγματική αξία για την κοινωνία.
Info: Η έκθεση διοργανώνεται από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης σε σύμπραξη με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και περιλαμβάνει 191 αρχαία αντικείμενα: από τη συλλογή του ίδιου του Μουσείου, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων (98 έργα από τα Μουσεία Νάξου, Απειράνθου, Σύρου και Πάρου), καθώς και από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου.Επιμέλεια της έκθεσης: Καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης, Διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για τάσεις και νέα στη Μόδα, Celebrity και Gossip News στο missbloom.gr
