Η ψυχαναγκαστική σκέψη είναι ένα παιχνίδι του μυαλού που οι περισσότερες από εμάς παίζουμε, αλλά δεχόμαστε την ήττα μας. Καθώς αναλύουμε επανειλημμένα τι είπαμε, τι κάναμε ή τι συνέβη σε μία κατάσταση, μπαίνουμε αναγκαστικά σε έναν φαύλο κύκλο. Και όσο σκληρά κι αν προσπαθούμε να απαλλαγούμε από τις σκέψεις, αυτές επανεμφανίζονται χωρίς τη συγκατάθεσή μας, επηρεάζοντας έτσι τη διάθεσή μας - και ενδεχομένως τον τρόπο ζωής μας.
Είτε βιώνεις μία αντίστοιχη κατάσταση είτε γνωρίζεις κάποιον δικό σου, είναι σημαντικό να προσδιορίσεις πώς αυτά τα πρότυπα σκέψης επηρεάζουν εσένα και τους γύρω σου. Πριν μπορέσεις όμως να απαλλαγείς από τις έμμονες ιδέες, θα πρέπει να φτάσεις στο τι τις προκαλεί.
Τι προκαλεί τις ιδεοληπτικές σκέψεις
Οι ιδεοληπτικές σκέψεις συνήθως εμφανίζονται στο μυαλό σου όταν έχει συμβεί μια δυσάρεστη κατάσταση. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία, οι άντρες και οι γυναίκες τείνουν να σκέφτονται ψυχαναγκαστικά όταν έχουν στο ιστορικό τους κάποιο τραύμα, πιστεύουν ότι θα αφήσουν να γίνει αντιληπτό και έτσι η κατάστασή τους είναι ανεξέλεγκτη και αγχωτική, εάν είναι τελειομανείς, νευρωτικοί ή εστιάζουν υπερβολικά στις σχέσεις (τόσο που θυσιάζουν τον εαυτό τους εξαιτίας τους).
Ουσιαστικά αυτό σημαίνει ότι οι σκέψεις σου θα μπορούσαν να διαταράξουν τη ζωή σου περισσότερο από ό, τι συνειδητοποιείς. Αν διαπιστώσεις ότι χρειάζεσαι μια ώρα ή δύο για να απαντήσεις σε ένα επαγγελματικό email επειδή θέλεις να είναι τέλειο ή να αναλύσεις βαθιά μια συνομιλία που είχες με έναν φίλο που μόλις συνάντησες, θα μπορούσε να σημαίνει ότι προσπαθείς να ελέγξεις μια κατάσταση για να αποφύγεις ή να καθορίσεις ένα πιθανό αρνητικό αποτέλεσμα.
Πώς να σταματήσεις τις ιδεοληπτικές σκέψεις
Αναγνώρισε και προσδιόρισε το μοτίβο
Η παραμονή μέσα σε ένα σκουριασμένο σχέδιο σκέψης μπορεί να αποδειχθεί εξουθενωτική όταν δεν αντιμετωπιστεί ή σταματήσει αμέσως. Εάν δεν είσαι προσεκτική, μπορεί να εγκλωβιστείς εύκολα σε έναν δυσάρεστο, αρνητικό κύκλο που ενδέχεται να σε κάνει ιδεοληπτική. Την επόμενη φορά που θα συνειδητοποιήσεις ότι είσαι στα πρόθυρα αυτής της διαδρομής,προσπάθησε να κάνεις ένα διάλειμμα από τις σκέψεις, να πάρεις μία βαθιά ανάσα και να προσδιορίσεις το γιατί εμφανίζονται αυτές οι σκέψεις.
Διάβασε επίσης: Τα 10 σημάδια ότι υποφέρεις από υπερβολικό άγχος
Μία καλή μέθοδος είναι να καταγράψεις τα συναισθήματά σου, ώστε να μπορέσεις να φτάσεις στην πηγή του προβλήματος. «Γιατί νιώθω αγχωμένη»; Συνήθως, δεν μιλάμε στον εαυτό μας με αποτέλεσμα να μην τον ακούμε.
Απόσπασε την προσοχή σου
Όταν δεν μπορείς να σταματήσεις να ανησυχείς για μια συγκεκριμένη κατάσταση, το αμέσως καλύτερο που μπορείς να κάνεις είναι να αποσπάσεις την προσοχή σου. Προσκάλεσε μία φίλη ή μέλος της οικογένειας που θα σε βοηθήσει να σκεφτείς κάτι άλλο, παρακολούθησε μια ταινία, πήγαινε μια βόλτα, μπες σε ένα ομαδικό πρόγραμμα γυμναστικής ή καθάρισε το σπίτι σου. Κάνοντας κάτι άλλο μπορεί να σε βοηθήσει να σπάσεις τον κύκλο σκέψης και να σου υπενθυμίσει ότι έχεις περισσότερο έλεγχο στις σκέψεις σου από ό, τι νομίζεις.
Να είσαι ευγενική με τον εαυτό σου
Ενώ όλοι επιθυμούμε να μπορούμε να έχουμε ιδεοληπτικές σκέψεις για το πόσο εκπληκτικοί είμαστε, πιθανότατα θα βιώσουμε το αντίθετο. Οι εγκέφαλοί μας δημιουργούν στο μυαλό μας τρομακτικά σενάρια επειδή θέλουν να μας προστατεύσουν και να μας κρατήσουν ασφαλείς από το να κάνουμε επικίνδυνα και άβολα πράγματα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η αίτηση για μια νέα δουλειά ή απλά μια νέα φιλία μπορεί να μοιάζει με το τέλος του κόσμου. Όποια και αν είναι η κατάσταση που αντιμετωπίζεις, θυμήσου να είσαι ευγενική με τον εαυτό σου και τις σκέψεις σου. Στο τέλος της ημέρας, οι σκέψεις σου είναι μόνο σκέψεις, και δεν είναι πάντα ακριβείς.
Ένας καλός τρόπος για να το καταπολεμήσεις είναι να μιλήσεις με τις σκέψεις σου, όπως θα έκανες με τους υπερπροστατευτικούς γονείς σου που ανησυχούν. Ξεκίνα ευχαριστώντας τες για την προσπάθειά τους να σας κρατήσουν ασφαλή και να φροντίσουν τόσο πολύ για εσένα, αλλά ενημέρωσέ τες ότι δεν χρειάζεται να ανησυχούν πια για την κατάσταση επειδή έχεις τα πάντα υπό έλεγχο.
Βρες την ηρεμία
Μπορεί να είναι σχεδόν αδύνατο να ξεπεραστεί η ιδεοληπτική σκέψη όταν όλα γύρω σου αισθάνονται χαοτικά. Παρόλο που μπορεί να μην έχεις τη δυνατότητα να ελέγχεις τα πάντα στη ζωή σου, μπορείς να ελέγξεις πώς αισθάνεσαι και σκέφτεσαι. Ο διαλογισμός είναι ένας καλός τρόπος για να επανασυνδεθείς με το περιβάλλον γύρω σου.
Μίλα με έναν ειδικό
Εάν αισθάνεσαι ότι οι ιδεοληπτικές σκέψεις έχουν ξεφύγει από τον έλεγχο και έχεις τη δυνατότητα να ζητήσεις βοήθεια από έναν θεραπευτή, κάντο. Ενώ μπορείς να διαχειριστείς τις έμμονες ιδέες με τις παραπάνω ασκήσεις, μερικές φορές το καλύτερο που μπορείς να κάνεις για την ψυχική σου υγεία είναι να αναζητήσεις επαγγελματική βοήθεια.