Η νευρική ανορεξία αποτελεί την πιο διαδεδομένη διατροφική διαταραχή των τελευταίων χρόνων. Γενικότερα, μια διατροφική διαταραχή εκφράζει συνήθως συναισθηματικά προβλήματα. Εμφανίζεται σαν αντίδραση σε δύσκολες καταστάσεις, ανοίγοντας ένα μοναχικό δρόμο αντιμετώπισης των προβλημάτων με αντίκτυπο στην πρόσληψη τροφής.
Η διαταραγμένη πρόσληψη τροφής μπορεί να περιλαμβάνει τη μη λήψη φαγητού, την υπερφαγία, τη χρήση εκκαθαριστικών συμπεριφορών, όπως υπεργυμναστικής ή καθαρτικών ή ακόμα και τον συνδυασμό όλων των παραπάνω.
Η μια κατάσταση μπορεί να διαδέχεται την άλλη κατά την πάροδο του χρόνου και σε περίπτωση που δεν υπάρξει ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση, η διαταραχή μπορεί να παραμείνει πιστός σύντροφος στην ζωή κάποιου.
Οι κυριότερες από τις διατροφικές διαταραχές είναι:
-η ψυχογενής ανορεξία (Anorexia Nervosa),
-η ψυχογενής βουλιμία (Bulimia Nervosa)
-η διαταραχή μη-προσδιοριζόμενη αλλιώς (EDNOS).
Τα βασικά χαρακτηριστικά της νευρικής ανορεξίας:
-Το άτομο που πάσχει από νευρική ανορεξία κατά κύριο λόγο αρνείται να διατηρήσει το βάρος του σώματος του ακόμη και στα κατώτερα φυσιολογικά επίπεδα.
-Παρουσιάζει έντονο φόβο για την αύξηση βάρους αλλά και για την αλλαγή στο σχήμα του σώματός του (συνήθως επιδιώκουν μια παιδική απεικόνιση σώματος).
-Πολύ σημαντικό κριτήριο για τον χαρακτηρισμό της ανορεξίας στις γυναίκες είναι η απουσία τουλάχιστον τριών διαδοχικών εμμηνορρυσιακών κύκλων ή μη εμφάνιση εμμήνου ρήσης όταν πρόκειται για εφηβικές ηλικίες.
Η νευρική ανορεξία έχει τα υψηλότερα ποσοστά θνητότητας από κάθε άλλη ψυχιατρική ασθένεια. 1 στα 5 άτομα πεθαίνει είτε από κατάθλιψη και αυτοκτονία, είτε λόγω του επιβαρυμένου ανοσοποιητικού συστήματος, είτε ως άμεση συνέπεια των σωματικών επιπτώσεων της ασιτίας (π.χ. καρδιακή δυσλειτουργία).
Οι παράγοντες που επιδρούν για την εμφάνιση της διατροφικής διαταραχής είναι:
1. Ο πολιτισμός
Η δίαιτα είναι μια πολιτισμική συμπεριφορά με ισχυρό κοινωνικό αντίκρισμα. Κορίτσια και αγόρια ενθαρρύνονται να ξεκινήσουν δίαιτα από την εφηβεία τους. Η δίαιτα προσδίδει κοινωνικό status και αποτελεί ένδειξη ότι κάποιος παίρνει την ευθύνη για τον εαυτό του και ότι δεν είναι θύμα της βιολογίας του (θέματα ελέγχου).
Τα κοινωνικά πρότυπα των τελευταίων δεκαετιών, που πολλές φορές ωθούν τις γυναίκες στο να φαίνονται όμορφες μόνο αν είναι εξωπραγματικά αδύνατες. Η εμφάνιση, πολλές φορές, αποτελεί το μέγιστο στοιχείο στην γυναικεία αυτοπεποίθηση και η αλλαγή στα ιδανικά μεγέθη είναι τεράστια τα τελευταία 30 χρόνια.
2. Τα Γονίδια
Οι διατροφικές διαταραχές συνυπάρχουν με σχετιζόμενα χαρακτηριστικά στις οικογένειες. Υπάρχουν στοιχεία συνύπαρξης ανορεξίας με χαρακτηριστικά ψυχαναγκασμών και τελειοθηρίας.
3. Οικογενειακοί παράγοντες
-Οικογενειακά πρότυπα και σκέψεις σχετικά με το βάρος και την κατανάλωση του φαγητού.
-Η διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος στις μητέρες είναι πιθανό να αντικατοπτρίζεται κι στις έφηβες κόρες.
-Γονεϊκά θέματα σχετικά με το σχήμα του σώματος.
-Το επίπεδο της λειτουργικότητας μιας οικογένειας είναι επίσης ένας παράγοντας κινδύνου για διατροφική διαταραχή.
4. Παράγοντες προσωπικότητας
Αποφυγή έκφρασης συναισθημάτων, τελειομανία, επιθυμία να ευχαριστούν τους άλλους, ψυχαναγκασμοί, δυσκολία στις κοινωνικές σχέσεις.
5.Ενασχόληση με δίαιτες αδυνατίσματος
«Η δίαιτα δεν προκαλεί διατροφική διαταραχή από μόνη της αλλά η διατροφική διαταραχή πάντα ξεκινάει με μια δίαιτα».
6.Ενασχόληση με αθλήματα που απαιτούν χαμηλό σωματικού βάρους.
7.Έντονες συναισθηματικές καταστάσεις (π.χ. εξετάσεις, σχέση, χωρισμός, διαζύγιο, θάνατος)
8.Εφηβεία
9.Προβληματικές συναισθηματικές σχέσεις
10.Αρνητικές κρίσεις – bullying
Αντιμετώπιση:
-Για να αντιμετωπιστούν οι περιπτώσεις διατροφικής διαταραχής, είναι απαραίτητη η πλήρης συνεργασία τουλάχιστον ενός ιατρού, ενός διαιτολόγου και ενός ψυχολόγου.
-Η προσέγγιση συναισθηματικών θεμάτων που συνήθως αποτελούν την πηγή των διατροφικών διαταραχών, σε συνδυασμό με μια ισορροπημένη διατροφική συμπεριφορά, μπορεί να οδηγήσει τον πάσχοντα σε αντιμετώπιση των προβλημάτων του με τρόπους διαφορετικούς από τις ακραίες διατροφικές συμπεριφορές.
-Μην ξεχνάς πως οι άνθρωποι μπορούν να αναρρώσουν από όλες τις διατροφικές διαταραχές, αν υπάρχει διαφάνεια μεταξύ του εξεταζόμενου και των ειδικών αλλά και στενή στήριξη από το άμεσο κοινωνικό περιβάλλον.