«Τι θα κάνω; Δεν τρώει τίποτα…» ή «Δεν σταματάει να τρώει»
Πολλοί γονείς μου εκφράζουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν με τα παιδιά τους, σε σχέση με το φαγητό.
Η μικρή μου είναι 17 μηνών και όταν της ταΐζω το φαγητό της (γιατί το γάλα της το πίνει με μεγάλη ευχαρίστηση), σταματά να τρώει με όρεξη μετά την 3η μπουκιά. Προσπαθούσα με διάφορους τρόπους να την κάνω να ξεχαστεί ώστε να της δώσω λίγο παραπάνω. Αυτό το κόλπο πετύχαινε. Όμως έχουμε φτάσει στο σημείο να μην τρώει καθόλου αν δεν έχει να παίξει με κάτι ενδιαφέρον.
Έτσι, αν και ψυχολόγος, έπεσα και εγώ στην παγίδα του ελέγχου της. Δηλαδή, χρησιμοποιεί το φαγητό (και συγκεκριμένα) την άρνησή της για φαγητό, για να ελέγξει την συμπεριφορά μου. Στην προκειμένη περίπτωση, περιμένει να της δίνω παιχνιδάκια που της τραβούν το ενδιαφέρον και της αποσπούν την προσοχή. Αν αυτό δεν συμβεί, το στόμα σφραγίζει και τελευταία κλείνει έντονα και τα ματάκια, προκειμένου να μου εκφράσει την άρνησή της. Με το που θα ασχοληθεί με κάτι που βρίσκει ενδιαφέρον το στοματάκι της δέχεται κανονικά το φαγητό.
Αυτό είναι ένα παράδειγμα μιας εγκατεστημένης κακής συνήθειας γύρω από το φαγητό. (κάτι που προτίθεμαι σύντομα να αλλάξω)
Ψάχνοντας λοιπόν την σχετική βιβλιογραφία, προσπαθώντας να ανακαλύψω το τι καινούριο έχει βρεθεί, καταλήγω στις 5 πιο σημαντικές συνήθειες που χρειάζεται να εγκαταστήσουν οι γονείς γύρω από το φαγητό.
1. Να τρώτε όλη η οικογένεια μαζί
Όσο είναι δυνατό, προσπαθήστε να τρώτε μαζί. Το φαγητό δεν έχει μόνο να κάνει με την τροφή, αλλά είναι χρόνος κοινωνικοποίησης για τα παιδιά, που τους επιτρέπει να συναναστραφούν μεταξύ τους αλλά και με τους γονείς τους. Σε πολλές οικογένειες τα γεύματα είναι εντελώς απρογραμμάτιστα και τα παιδιά μπορούν να φάνε ό,τι θέλουν οποιαδήποτε στιγμή, οπουδήποτε. Οι γονείς αυτών των παιδιών είναι και εκείνοι που παραπονιούνται για το ότι δεν μπορούν να φάνε με τα παιδιά τους σε ένα εστιατόριο ή σε ένα φιλικό σπίτι. Δεν πρόκειται ένα παιδί να μάθει να συμπεριφέρεται σωστά σε ένα τραπέζι, αν δεν το μαθαίνει καθημερινά στο σπίτι του. Μην ξεχνάς ότι μιμείται εσένα.
Αν το παιδί είναι μικρό και τρώει κάθε τρεις ώρες περίπου, πάρε κι εσύ ένα σνακ, να βλέπει ότι τρως και να μιμείται τη συμπεριφορά σου. Ενθάρρυνε τη σωστή συμπεριφορά του παιδιού, χωρίς να δείχνεις άγχος για το αν τρώει ή όχι. Δεν είναι ποτέ πολύ νωρίς να μάθεις στο παιδί καλούς τρόπους. Μάθε το να λέει «παρακαλώ» και «ευχαριστώ».
2. Θέσε κάποιους σταθερούς κανόνες για τα γεύματά του
- Πρέπει να πλένουν τα χέρια τους πριν από το φαγητό
- Πρέπει να κάθονται στο τραπέζι και όχι να τρέχουν ή να τρώνε το φαγητό κάπου αλλού
- Κανένα γεύμα μπροστά από την τηλεόραση. Η τηλεόραση πρέπει να είναι κλειστή κατά τη διάρκεια των γευμάτων
- Πρέπει να κάθονται στο τραπέζι μέχρι να τους πείτε εσείς ότι μπορούν να φύγουν (να είστε όμως ρεαλιστές στο πόσο μπορούν να καθίσουν στο τραπέζι μαζί σας)
- Δεν επιτρέπεται να φτύνουν ή να πετούν φαγητό
- Δεν επιτρέπεται να φωνάζουν ή να τσιρίζουν
- Πρέπει αν χρησιμοποιούν «παρακαλώ» και «ευχαριστώ»
3. Βάλε όρια στην τηλεόραση και στα videogames
Προσπάθησε να είσαι εσύ ο αρχηγός του τηλεκοντρόλ. Έχω πάει σε πολλά σπίτια που διάφορες τηλεοράσεις παίζουν παντού και οι γονείς δεν έχουν κανέναν έλεγχο ή ακόμη χειρότερα είναι κι εκείνοι καθηλωμένοι μπροστά στις οθόνες. ΟΧΙ ΠΟΛΥ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ!!!! Αποφασίστε πόση τηλεόραση, πότε μπορούν να βλέπουν τα παιδιά και ποια συγκεκριμένα προγράμματα είναι κατάλληλα για τις ηλικίες τους. Μην τα αφήνετε να βλέπουν θρίλερ ή προγράμματα με τρομακτικό για τα παιδιά περιεχόμενο. Παρατηρείστε πώς αντιδρούν σε αυτά που παρακολουθούν και να είστε σε ετοιμότητα να την κλείσετε αν κάτι τα ταράζει. Μην τα αφήνετε επίσης, να παίζουν videogames ή ταινίες δράσης πριν τον ύπνο. Θα τους δημιουργήσει υπερένταση.
Το να κάθεται το παιδί στο τραπέζι, είναι μια εμπειρία μάθησης για όλη την οικογένεια. Με το που θα μπορεί να καθίσει στο ειδικό καρεκλάκι, τοποθετήστε το μαζί σας στο τραπέζι σε μια δική του θέση. Αφήστε το παιδί να ταΐσει τον εαυτό του όσο είναι δυνατό, στη αρχή με φαγητό που θα μπορεί να πιάνει με τα χέρια του. Όταν θα μπορεί, επέτρεψε στο παιδί να καθίσει στην καρέκλα. Στην ηλικία των 2μιση με 3 καλό θα είναι, τα παιδιά να μην κάθονται ακόμη στο ειδικό καρεκλάκι και να μην πίνουν από το μπουκάλι ή από ειδικά ποτήρια. Είναι σε θέση πλέον να κρατήσουν το ποτήρι και να φάνε με κουτάλι ή πιρούνι. Σε όλη αυτή την διαδικασία, προετοιμάσου για πανικό στο σημείο που κάθονται. Όμως διαφορετικά δεν θα μπορέσουν να μάθουν. Κάτι που μπορείς να κάνεις είναι να τοποθετήσεις εφημερίδες στο πάτωμα, στο σημείο που κάθονται, ή ειδικές πλαστικές επιφάνειες. Όμως μην διακόψεις την εξέλιξή τους στην μάθηση!
Πρέπει οι γονείς να είμαστε ρεαλιστές στο τι μπορούν να κάνουν τα παιδιά, όσον αφορά στους καλούς τρόπους στο τραπέζι. Βάλτε λογικούς κανόνες και να επιμένετε στην στοιχειώδη ευγένεια.
5. Να έχεις εσύ τον έλεγχο!
Είναι πολύ σημαντικό να μην αφήνεις το παιδί να σε ελέγχει εκείνο, προκειμένου να δεχτεί να φάει (ή να μην φάει, αν είναι πολύ φαγανό). Για παράδειγμα, ένα παιδί (όπως το δικό μου) που αρνείται να φάει, μην το αφήσεις να σηκωθεί όποτε θέλει από το καρεκλάκι (ή το τραπέζι ) αν είναι μεγαλύτερο. Πες του «μια τελευταία κουταλιά» και μετά σήκωσέ το. Αντέστρεψε δηλαδή την αρνητική προσοχή που προσπαθεί να τραβήξει το παιδί, σε θετική.
Όταν σε βλέπει αγχωμένη για το αν θα φάει, μπορεί να το εκμεταλλευτεί. Έτσι, να δείχνεις ήρεμη και ψύχραιμη. Προσπάθησε τα γεύματά του να είναι προγραμματισμένα και να μην του δίνεις κανένα σνακ ανάμεσα από τα γεύματα, ούτε και χυμούς που πιθανότατα περιέχουν πολλά σάκχαρα ή ζάχαρη... Θα βοηθήσει να βλέπει κι εσένα να τρως το ίδιο φαγητό που τρώει κι εκείνο. Αν πετάει το φαγητό του και φωνάζει «όχι» χρησιμοποίησε την τεχνική «τιμωρίας» που αναφέρω σε παλαιότερο post μου. Επιβράβευσέ το παιδί όταν τρώει. Προσπάθησε επίσης να καταλάβεις, τι γεύσεις προτιμάει. Προειδοποίησε το παιδί ότι σε 3 λεπτά, για παράδειγμα, το γεύμα ξεκινάει και πες του να πλύνει τα χέρια του. Να δίνεις χρόνο στο παιδί να προετοιμάζεται για την επόμενη δραστηριότητα.
Επίσης, όταν ένα παιδί έχει προβλήματα στον ύπνο, τότε εμφανίζονται και προβλήματα στο φαγητό. Προσπάθησε να διευθετήσεις τα θέματα του στον ύπνο, διάβασε το παλαιότερο άρθρο μου για την τεχνική ελέγχου του κλάματος.
Αν το παιδί είναι πολύ φαγανό, μην αγοράζεις σνακ ή κρύψε τα σε ένα ντουλάπι και να είσαι αυστηρή για το πότε και πόσο μπορεί να φάει. Μην ξεχνάς να βάζεις όριο στους χυμούς.
Το θέμα του φαγητού των παιδιών είναι τεράστιο. Για να με βοηθήσεις να καταλάβω τι σε απασχολεί περισσότερο σε σχέση με αυτό ή με οτιδήποτε άλλο θα ήθελες να ασχοληθώ, στείλε μου τις ερωτήσεις/προτάσεις σου στο mail koutsostamati@gmail.com βάζοντας θέμα τη λέξη blog.
Να είσαι καλά!
Σ.