Πολύ συχνά, όταν η λέξη "εσωστρεφής" μας έρχεται στο μυαλό, σκεφτόμαστε έναν αντικοινωνικό, μίζερο άνθρωπο που προτιμάει να περνάει την ώρα του σκυμμένος πάνω από βιβλία μακριά από γνωριμίες και κοινωνικές συναναστροφές. Αυτή ακριβώς την αντίληψη προσπάθησε να αλλάξει το 2012 η Susan Cain με το βιβλίο της Quiet: The Power of Introverts in a World That Can't Stop Talking, καταρρίπτοντας την ιδέα του δυτικού κόσμου πως οι εξωστρεφείς άνθρωποι είναι καλύτεροι και προσφέροντας παραδείγματα γνωστών επιτυχημένων ανθρώπων που χαρακτηρίζονται από την εσωστρέφεια τους.
Τι είναι εξωστρέφεια και τι εσωστρέφεια;
Τη δεκατία των 20s, ο ψυχίατρος Carl Jung σημείωσε τα χαρακτηριστικά μεταξύ διαφορετικών ειδών προσωπικότητας, και μεταξύ αυτών τη διαφορά μεταξύ εσωστρεφών και εξωστρεφών ανθρώπων, λέγοντας: "Ο κάθε άνθρωπος λαμβάνει ενέργεια είτε από τον εξωτερικό είτε απο τον εσωτερικό κόσμο". Εφαρμόζοντας αυτή τη θεωρία στο σήμερα, η βασική διαφορά έγκειται στο ότι οι εξωστρεφείς άνθρωποι παίρνουν ενέγεια όταν συναναστρέφονται άλλο κόσμο, ενώ οι εσωστρεφείς χάνουν ενέργεια όταν βρίσκονται με άλλους ανθρώπους.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ εσωστρεφών και εξωστρεφών ανθρώπων;
Ο ψυχολόγος Max Blumberg εξηγεί τη διαφορά μεταξύ των δύο αυτών ειδών προσωπικότητας με βάση τη λειτουργία του εγκεφάλου, λέγοντας: "Ας υποθέσουμε πως ο εγκέφαλος μας χρειάζεται 50% ντοπαμίνης, του νευροδιαβιβαστή που ελέγχει την ανταμοιβή του μυαλού και την απόλαυση, για μία φυσιολική λειτουργία του οργανισμού. Στο μυαλό μας υπάρχει το ενεργοποιητικό σύστημα του δικτυωτού σχηματισμού το οποίο αποφασίζει για την ποσότητα διέγερσης που χρειαζόμαστε για να λάβουμε τα καλύτερα επίπεδα νευροδιαβιβαστών, όπως η ντοπαμίνη. Έτσι, οι εσωστρεφείς άνθρωποι διαθέτουν υψηλά ενεργό σύστημα δικτυωτού σχηματισμού, είναι αρκετά ενεργοί όλη την ώρα και με την παραμικρή αύξηση διέγερσης ξεπερνούν το 50%, ενώ το σύστημα των εξωστρεφών χαρακτήρων είναι αρκετά οκνηρό και χρειάζεται μία ισχυρή διέγερση για να λειτουργήσει σωστά.
Μπορείς να είσαι και εξωστρεφής και εσωστρεφής;
Η σύντομη απάντηση είναι όχι. Η εξωστρέφεια και η εσωστρέφεια μπορούν να γίνουν αντιληπτές υπό όρους διαβαθμίσεων-και στις δύο κατηγορίες υπάρχει το άκρο και ο καθένας βρίσκεται σε ένα βαθμό αυτής της σκάλας. Παρ'όλο που δε μπορούν όλοι οι άνθρωποι να χαρακτηριστούν απόλυτα εξωστρεφείς ή εσωστρεφείς, η απάντηση βρίσκεται στο πώς είναι τις περισσότερες φορές. Το να ανήκεις στην κατηγορία των εξωστρεφών ανθρώπων δε σημαίνει απαραίτητα ότι θέλεις να βρίσκεσαι γύρω από άλλους όλη την ώρα, γιατί δε χρειάζεσαι πάντοτε ενέργεια, ούτε πως θέλεις να απομονώνεσαι συνέχεια εάν είσαι εσωστρεφής.
Μπορεί κάποιος εσωστρεφής να γίνει εξωστρεφής και το αντίθετο;
Λόγω της βιολογικής προέλευσης αυτών των χαρακτηριστικών, είναι εξαιρετικά δύσκολο να αλλάξει κάποιος αυτό το κομμάτι της προσωπικότητας του. Ο Dr. Blumberg λέει πως με βάση το Μοντέλο Πέντε Παραγόντων στη ψυχολογία, υπάρχουν πέντε χαρακτηριστικά που δεν αλλάζουν στους ανθρώπους, και αυτά υπάρχουν από την ηλικία των 6 μέχρι των 60. Μέσα σε αυτά ανήκει και η εξωστρέφεια ή η εσωστρέφεια, και μπορούν να αλλάξουν μόνο εξαιτίας δυσάρεστων γεγονότων όπως ατυχήματα ή χρήση ναρκωτικών. Εξάλλου, δε χρειάζεται να αλλάξεις αυτό που είσαι, αφού μπορείς να αλλάξεις το περιβάλλον γύρω σου έτσι ώστε να σου ταιριάζει.
Γιατί όμως έχει σημασία να ξέρεις που ανήκεις;
Ενώ μπορεί να μη φαίνεται σημαντικό, το να ξέρεις εάν είσαι εξωστρεφής ή εσωστρεφής μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στη ζωή σου, αφού μπορεί να διανύεις τη ζωή σου με ένα αίσθημα δυσαρέσκειας. Μαθαίνοντας σε ποια κατηγορία ανήκεις, μπορείς να κάνεις τις ανάλογες αλλαγές στο περιβάλλον σου μεταβάλοντας σε μεγάλο βαθμό πολλές πτυχές της καθημερινότητας σου. "Εάν είσαι εσωστρεφής θα πρέπει να διαλέξεις ένα περιβάλλον που δε θα σε επιβαρύνει, όπως ένα γραφείο με ξεχωριστούς ατομικούς χώρους. Εάν είσαι εξωστρεφής, καλό θα είναι να μην δουλεύεις από το σπίτι, έαν αυτό είναι κάτι που εξαρτάται απο εσένα.