Δεν είναι φήμη, δεν είναι δικαιολογία: Η εαρινή κόπωση είναι μια πραγματική «κατάσταση» που μπορεί να προκαλεί συμπτώματα όπως αδυναμία, υπνηλία και μια κούραση που δεν μπορείς να εξηγήσεις. Μάλιστα, σε πολλούς ανθρώπους, τα συμπτώματα αυτά γίνονται ακόμα πιο έντονα μετά την αλλαγή της ώρας.
Για σε εξαντλεί η άνοιξη;
Πρόκειται για μία βιολογική αντίδραση στις αλλαγές της φύσης, την οποία «εκφράζει» ο οργανισμός σου ως μια έντονη ραθυμία και έλλειψη διάθεσης για σωματική δραστηριότητα. Η εαρινή κόπωση δεν θεωρείται ασθένεια, είναι περισσότερο μια φάση προσαρμογής στην εποχή και τη διαφορετική εξωτερική θερμοκρασία.
Πώς εξηγεί όμως η επιστήμη την επίδραση της αλλαγής της εποχής στο σώμα μας;
Στη διάρκεια του χειμώνα, η θερμοκρασία μας είναι κατά μερικά δέκατα πιο χαμηλή συγκριτικά με το καλοκαίρι. Αυτό μειώνει το μεταβολισμό, με αποτέλεσμα ο οργανισμός να πέφτει σε ένα είδος μίνι χειμερίας νάρκης, ενώ το σώμα μας παράγει περισσότερη μελατονίνη, την ορμόνη του ύπνου. (Γι' αυτό το χειμώνα μας είναι δύσκολο να ξυπνήσουμε το πρωί!). Όταν αλλάζει η εποχή και κυρίως όταν αλλάζει η ώρα, έχουμε περισσότερες ώρες φως και πιο ισχυρή ηλιακή ακτινοβολία στην οποία καλείται να προσαρμοστεί το σώμα μας.
Η εσωτερική θερμοκρασία ανεβαίνει, οι φλέβες διαστέλλονται, η αρτηριακή πίεση πέφτει. Εκτός από αυτές τις οργανικές αντιδράσεις, η ζέστη και η ηλιοφάνεια οδηγούν τον εγκέφαλο να παράγει μεγαλύτερες ποσότητες σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που μας «ξεσηκώνει» συναισθηματικά και σωματικά. Και παρότι όλα αυτά ακούγονται καλά και θετικά, ο οργανισμός πολλών ατόμων δυσκολεύεται να διαχειριστεί αμέσως αυτές τις αλλαγές και χρειάζεται μία περίοδο προσαρμογής. Αυτή διαρκεί περίπου δύο με τρεις εβδομάδες και χαρακτηριστικό της είναι τα συμπτώματα της κατάστασης που περιγράφεται ως «ανοιξιάτικη κόπωση».
Μήπως τα παρακάτω συμπτώματα σου ακούγονται γνώριμα;
Οι γυναίκες είμαστε πιο επιρρεπείς στην εαρινή κόπωση και μάλιστα όσο μεγαλώνουμε τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να εμφανίσουμε τα συμπτώματα. Επίσης ευαίσθητη ομάδα είναι οι γυναίκες με ασταθή αρτηριακή πίεση κι εκείνες που δεν ασκούνται στη διάρκεια του χειμώνα. Ποια είναι όμως τα συμπτώματα που μπορεί να σε ταλαιπωρήσουν για μερικές εβδομάδες και σχετίζονται με τον ερχομό της άνοιξης; Δυστυχώς είναι πολλά και διάφορα, οπότε ίσως σε κάποιες περιπτώσεις δυσκολεύεσαι να καταλάβεις αν ευθύνεται η αλλαγή της εποχής ή κάποια ίωση.
Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, τα συμπτώματα της εαρινής κόπωσης συμπεριλαμβάνουν ζαλάδα, εύκολη κούραση, ευερεθιστότητα και πονοκεφάλους. Επίσης, συχνά παρατηρούνται δυσκολία συγκέντρωσης και διάσπαση προσοχής –γι’ αυτό και η εαρινή κόπωση σχετίζεται με αυξημένο ποσοστό ατυχημάτων–, μειωμένη κρίση, αργά αντανακλαστικά και απόκριση στα ερεθίσματα, ενώ η κούραση της άνοιξης έχει αρνητική επίδραση στη μνήμη, στην κριτική σκέψη, στο χρόνο αντίδρασης, στη διάθεση, στην πέψη και στην αρτηριακή πίεση.
Η στρατηγική σου κατά της κόπωσης της άνοιξης
Μην περιμένεις να πέσει η ενεργητικότητά σου στα Τάρταρα για να κάνεις κάτι. Δράσε προληπτικά! Η βασική στρατηγική κατά της επιβάρυνσης της άνοιξης σε όλο τον οργανισμό σου είναι να μειώσεις το άγχος και να ενισχύσεις «από μέσα» τα επίπεδα της ενεργητικότητάς σου. Το αποτέλεσμα θα είναι να διατηρήσεις την ισορροπία στην ενέργεια του σώματός σου, συναισθηματική σταθερότητα και καλύτερος ύπνος.
Στρατηγικές για να μειώσεις τα επίπεδα του άγχους:
- Διατήρησε όσο μπορείς τη θερμοκρασία και την υγρασία του σπιτιού σου σε επίπεδα που θα σε κάνουν να νιώθεις άνετα.
- Τήρησε ένα σταθερό ημερήσιο και εβδομαδιαίο πρόγραμμα. Προσπάθησε να ξυπνάς και να κοιμάσαι τις ίδιες περίπου ώρες, ακόμη και τα Σαββατοκύριακα, ώστε να βοηθήσεις τον οργανισμό σου να προσαρμοστεί στην αλλαγή της εποχής.
- Άκου το σώμα σου και ακολούθησε το ρυθμό του τόσο στη δουλειά όσο και στη φυσική δραστηριότητα. Για να ελέγξεις το άγχος, αυτό το διάστημα αφιέρωσε περισσότερο χρόνο σε δραστηριότητες που σε χαλαρώνουν και σε διασκεδάζουν αντί σε εξαντλητικές προπονήσεις.
- Όποτε έχεις το χρόνο, ξάπλωσε και κλείσε τα μάτια για λίγη ώρα ή, αν τα καταφέρεις, κοιμήσου. Η σωματική κούραση ανεβάζει πολύ τα επίπεδα της κορτιζόλης στον οργανισμό και απορυθμίζει πολλές λειτουργίες του, οπότε ο ύπνος θα είναι ευεργετικός.
Στρατηγικές για περισσότερη ενέργεια:
- Αυτή τη μεταβατική περίοδο η καλή διατροφή αποδεικνύεται καθοριστική. Τι ορίζουμε ως καλή διατροφή; Μερικές από τις τροφές που θα σε βοηθήσουν να νιώσεις πιο δραστήρια είναι η βρόμη, το κόκκινο κρέας, το σπανάκι και το ρόδι. Η βρόμη είναι μια καλή επιλογή για το πρωινό σου όλο το χρόνο, αλλά ιδιαίτερα στις αρχές της άνοιξης γίνεται ακόμη πιο πολύτιμη. Η πρωτεΐνη, το μαγνήσιο και η βιταμίνη Β που περιέχει ανεβάζουν γρήγορα τα επίπεδα της ενεργητικότητας και νιώθεις λιγότερο κουρασμένη. Το σπανάκι είναι καλή πηγή σιδήρου, που συμβάλλει στην παραγωγή ενέργειας, όπως και το κόκκινο κρέας, ενώ το ρόδι περιέχει ένα σούπερ κοκτέιλ βιταμινών Α, Β, C και Ε, μαγνήσιο και κάλιο που ενισχύουν τις λειτουργίες του οργανισμού.
- Πίνε πολύ νερό. Το νερό καθαρίζει τις τοξίνες και ενεργοποιεί το μεταβολισμό. Η αφυδάτωση, από την άλλη, μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους και περισσότερη κούραση. Όταν ο οργανισμός σου είναι σωστά ενυδατωμένος, θα μπορεί να προσαρμόζεται πιο εύκολα στις αλλαγές που συμβαίνουν. Θέλεις ένα νούμερο; Ενάμισι με δύο λίτρα νερό την ημέρα είναι απαραίτητα για να προσφέρεις στον οργανισμό σου την ενυδάτωση που χρειάζεται.
- Μπες στο ντους το πρωί. Ξεκίνα τη μέρα σου με ένα ντους –κατά προτίμηση με δροσερό νερό που θα ενισχύσει την κυκλοφορία του αίματος και θα σε «ξυπνήσει» αμέσως. Αν έχεις περισσότερο χρόνο, κάνε ένα μπάνιο με άλατα epsom, πήγαινε να κάνεις σάουνα ή δοκίμασε μια συνεδρία σε χαμάμ!
Tip για άμεση τόνωση:
Γέμισε το σώμα σου με οξυγόνο –παίρνε 10 βαθιές και αργές ανάσες 3 φορές τη μέρα.
Αυτό το ήξερες;
Μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Journal of Applied Psychology» ανέλυσε 576.292 τραυματισμούς εργαζομένων σε ορυχεία μεταξύ του 1983 και του 2006. Σύμφωνα με τους ερευνητές, τις Δευτέρες γενικά οι συνηθισμένοι μικροτραυματισμοί στο χώρο εργασίας ήταν 63, τη Δευτέρα όμως μετά την αλλαγή της ώρας, ο αριθμός των τραυματισμών αυξήθηκε κατά 5,7%. Οι ερευνητές επισημαίνουν πως η αύξηση αυτή επισημάνθηκε μόνο μετά την αλλαγή της θερινής ώρας, αφού κατά την αλλαγή στη χειμερινή ώρα δεν παρατηρήθηκε διαφορά στα περιστατικά.
Μην πιέζεις τον εαυτό σου
Η σεροτονίνη είναι σύμμαχός σου! Αν νιώθεις τη διάθεσή σου πεσμένη προσπάθησε να περνάς λίγο περισσότερο χρόνο κάτω από τον ήλιο, είτε περπατώντας έξω το μεσημέρι για 10 λεπτά ή αν δεν γίνεται, κάθισε για λίγο κοντά σε ένα ηλιόλουστο παράθυρο. Η άσκηση βελτιώνει επίσης τη διάθεσή σου, ωστόσο, αν νιώθεις πως η ανοιξιάτικη κόπωση σε ρίχνει και δεν μπορείς να «πάρεις» τα πόδια σου, μην πιέζεσαι. Αντίθετα, δώσε λίγο χρόνο στον εαυτό σου για να προσαρμοστεί σιγά σιγά. Εξάλλου, λίγη παραπάνω ξεκούραση δεν έχει βλάψει κανέναν!