Ανάλυσέ Το | Αυτά είναι τα κατάλληλα παιχνίδια για την κάθε ηλικία

Η Σάντυ Κουτσοσταματη αναλύει γιατί το παιχνίδι είναι καθοριστικό τόσο για τα παιδιά, όσο και για μας

Αυτά τα επτάμιση χρόνια που είμαι μητέρα, έχω να πω ένα πράγμα με βεβαιότητα: πως όλα μπορείς να τα μεταδόσεις στο παιδί σου μέσα από το παιχνίδι! Το παιχνίδι είναι καθοριστικό στην ανάπτυξη του παιδιού, στη σχέση που θα αναπτύξει μαζί σου αλλά και με τους γύρω του, αλλά και στην αυτοεικόνα και αυτοεκτίμησή του.

Το σπίτι μου είναι παιδότοπος. Το λέω! Είναι ένα ξεκάθαρα παιδοκεντρικό σπίτι. Από την άλλη, όσο κι αν έχει συρρικνωθεί το σαλόνι μου, το χαίρομαι που τα παιδιά μου έρχονται στο σπίτι και βλέπουν έναν κόσμο δικό τους που μπορούν να δημιουργήσουν, να χαρούν, να φανταστούν, να παίξουν… Φυσικά, στο τέλος της ημέρας μαζεύουμε τα παιχνίδια, αλλά και αυτό ακόμη γίνεται σαν παιχνίδι!

Τα παιχνίδια εκτός από τη χαρά που προσφέρουν, διευρύνουν επίσης τους γνωστικούς ορίζοντες τόσο του παιδιού όσο και τους δικούς μας. Τα παιδιά μέσα από τα παιχνίδια, εμπλουτίζουν το δεξί και αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου τους. Το είδος των παιχνιδιών που χρησιμοποιεί ένα παιδί και ο τρόπος που παίζει, επηρεάζουν πολύ το βαθμό στον οποίο θα αξιοποιήσει τις μαθησιακές του δυνατότητες. Ακόμα και η απουσία παιχνιδιών ή σχετικών αναμνήσεων, επηρεάζει την εξέλιξή μας.

Ποια είναι λοιπόν τα κατάλληλα παιχνίδια για την κάθε ηλικία;

Παιχνίδια για τα βρέφη τις πρώτες έξι εβδομάδες

Τα παιχνίδια την ώρα του μπάνιου προσφέρουν νέα διάσταση στην αίσθηση της αφής. Οι χελώνες και τα παπάκια που επιπλέουν διασκεδάζουν και ξαφνιάζουν ευχάριστα το μωρό σας

Το μόμπιλο είναι μία σειρά από αντικείμενα κρεμασμένα από δύο σταυρωτά ξύλα που κινούνται αργά με το ρεύμα του αέρα. Για περισσότερη ποικιλία, κουνήστε το από τη μία άκρη της κούνιας στην άλλη. Καθώς το μωρό μεγαλώνει σηκώστε το μόμπιλο ψηλότερα ώστε να μην μπορεί να το φτάσει. Μετά από δύο μήνες αναζητήστε ένα μόμπιλο με έντονες χρωματικές αντιθέσεις.

Οι κουδουνίστρες διεγείρουν την ακουστική αντίληψη, προωθούν συντονισμό ματιών/χεριών και τραβούν την προσοχή του μωρού. Για να ηρεμήσετε το μωρό σας, χρειάζεται η κουδουνίστρα που θα του δώσετε να έχει απαλό ήχο και όχι πολύ έντονο. Μη την χρησιμοποιείτε όμως πολύ γιατί το μωρό θα χάσει το ενδιαφέρον του.

Στα μωρά αρέσει ιδιαίτερα η ποπ και η κλασική μουσική («Ωδή στη Χαρά» του Μπετόβεν, «Μικρή νυχτερινή μουσική» του Μότσαρτ, «Σουίτα από τον Καρυοθραύστη» του Τσαικόφσκι)

Παιχνίδια για μωρά μέχρι έξι μηνών

Οι υφασμάτινοι κύβοι που είναι φτιαγμένοι από αφρώδες υλικό και διάφορα υφάσματα, προσφέρουν στο μωρό κάποιες από τις πρώτες εμπειρίες με σχήματα. Επίσης, προάγουν την αντίληψη της διάστασης του βάθους και την οπτική οξύτητα.

Καθώς το μωρό μπαίνει στον τέταρτο μήνα, διασκεδάζει πολύ με παιχνίδια κούνιας και «γυμναστήρια». Το γυμναστήριο, είναι μια γερά στερεωμένη μπάρα από την οποία κρέμονται ενδιαφέρονται αντικείμενα σε μικρή απόσταση. Ενώ το μωρό είναι ξαπλωμένο ανάσκελα, το γυμναστήριο θα το διασκεδάζει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Προσέξτε, αν το μωρό αρχίζει και σηκώνεται, αφαιρέστε το γυμναστήριο από την κούνια γιατί είναι επικίνδυνο να χτυπήσει,. Κάποια μωρά σηκώνονται ήδη από την ηλικία των πέντε μηνών.

Ένας καθρέφτης απορροφά την προσοχή του μωρού και το βοηθάει να εξοικειωθεί με τα μάτια, τη μύτη, το στόμα τα μαλλιά του και γενικά με τα διάφορα μέρη του σώματός του. Είναι καλό για το μωρό να βλέπει τον εαυτό του, καθώς αρχίζει να συνειδητοποιεί το πώς μοιάζει το είδωλό του και δημιουργεί θετικά αισθήματα για τον εαυτό του.

Ο κρίκος οδοντοφυΐας είναι το ιδανικό προϊόν για την περίοδο που το μωρό σας αρχίζει να βγάζει δόντια ενώ εξακολουθεί να θηλάζει, γιατί έχει την ανάγκη να ανακουφίζει τα ούλα του.

Παιχνίδια για μωρά από έξι έως δώδεκα μηνών

Από 6 μηνών το παιδί μπορεί να παίζει με απλά αντικείμενα όπως με πλαστικά κουζινικά, ελαφρά κατσαρολικά και άλλα απλά οικιακά αντικείμενα που θα πυροδοτούν τη φαντασία του για τα επόμενα δύο χρόνια.

Οι διάφανες μπάλες που κρύβουν μέσα ένα αντικείμενο βοηθούν το παιδί να μάθει να εστιάζει.

Τα παζλ που αποτελούνται από τρία έως πέντε κομμάτια δίνουν χαρά στο παιδί, αρκεί να μην αγχώνεστε και να μην το πιέζετε να βρει τη σωστή λύση. Σ’αυτό το στάδιο ο συντονισμός ακόμη αναπτύσσεται και το ταίριασμα είναι συνήθως τυχαίο.

Μια απολαυστική δραστηριότητα για το μωρό αυτή την περίοδο είναι να μάθει να στοιβάζει και να τοποθετεί αντικείμενα το ένα μέσα στο άλλο. Οι κύβοι που μπαίνουν ο ένας μέσα στον άλλο επιτρέπουν στο μωρό να πειραματίζεται και να εξασκεί τον συντονισμό των ματιών και των χεριών του.

Μια απολαυστική δραστηριότητα για το μωρό αυτή την περίοδο είναι να μάθει να στοιβάζει και να τοποθετεί αντικείμενα το ένα μέσα στο άλλο. Οι κύβοι που μπαίνουν ο ένας μέσα στον άλλο επιτρέπουν στο μωρό να πειραματίζεται και να εξασκεί τον συντονισμό των ματιών και των χεριών του.

Η πυραμίδα, είναι ένα παιχνίδι που βελτιώνει την ικανότητα αναγνώρισης χρωμάτων, σχημάτων, μεγεθών και ποσοτήτων. Πρόκειται για χρωματιστούς κρίκους σα λουκουμάδες, από γερό ξύλο ή πλαστικό, που στοιβάζονται σε μια βάση ο ένας πάνω στον άλλο.

Παιχνίδια για παιδιά από ενός έως τριών ετών

Αυτή την περίοδο οι γονείς είναι καλό να κάνουν παρέα με άλλους γονείς, ώστε τα παιδιά να κοινωνικοποιηθούν. Αν προσέξετε ότι το παιδί σας είναι ντροπαλό με τους ανθρώπους ή με τα άλλα παιδιά , ενθαρρύνετέ το να παίξει με γαντόκουκλες και με ανθρώπινες φιγούρες (απλές, μαλακές ή καλοφτιαγμένες φιγούρες δράσης)

Τα βιβλία είναι ίσως το πιο σημαντικό κομμάτι του παιχνιδιού. Η παιδαγωγική αξία του βιβλίου είναι αξεπέραστη και απαραίτητη καθ’όλη την ανάπτυξη του παιδιού. Αν θέλετε το παιδί σας να μάθει να διαβάζει τότε πρέπει να του διαβάζετε. Τα πρώτα εικονογραφημένα βιβλία του παιδιού έχουν μεγάλα χρωματιστά γράμματα της αλφαβήτου, ζώα και μεγάλες εικόνες.

Οι κύβοι και τα τουβλάκια είναι ένα βασικό παιχνίδι στους παιδικούς σταθμούς, στα νηπιαγωγεία και στα κέντρα δημιουργικής απασχόλησης και τα παιδιά παίζουν μ’αυτά από το προνηπιακό στάδιο ως και μετά το νηπιαγωγείο.

Τα κουτιά εκπλήξεων (που πατάει κουμπιά ή τραβάει μοχλούς και πετάγεται μία φιγούρα), οι κύβοι για ταξινόμηση σχημάτων, οι κύβοι και τα τουβλάκια, το τηλέφωνο, τα παιχνίδια που ιππεύονται, το σετ με εργαλεία αλλά και οι κούκλες διευρύνουν την αντίληψη των παιδιών αυτής της ηλικίας.

Υπάρχουν αρκετές επιλογές παιχνιδιών που μπορεί να ιππεύονται, πριν από το τρίκυκλο, όπως παιχνίδια που κουνιούνται μπρος και πίσω. Η πρώτη βόλτα με ένα τρίκυκλο είναι συναρπαστική!

Τα υλικά για καλλιτεχνικές δραστηριότητες βοηθούν το παιδί να καλλιεργήσει και να εξελίξει την δημιουργικότητά του. Τα παιδιά έχουν τον δικό τους μοναδικό τρόπο να βλέπουν και να αισθάνονται, γι’αυτό, όταν δε μπορείτε να καταλάβετε τι ζωγράφισαν μη ρωτήσετε ‘Τι είναι αυτό;’. Ρωτήστε ‘Θέλεις να μου μιλήσεις γι’ αυτό που ζωγράφισες;’ Αντιδράστε θετικά και έτσι θα το ενθαρρύνετέ το να δημιουργήσει και άλλα έργα τέχνης.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙ’ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ

Τα παξιμαδάκια και οι βίδες βοηθούν την επιδεξιότητα των δακτύλων και το συντονισμό.

Τα παιχνίδια κρούσης βοηθούν την κινητικότητα και τον συντονισμό

Το κομπολόι από κύβους βοηθά το παιδί να ταξινομεί και να στοιβάζει

Το Σετ με πασσαλάκια προωθεί την ικανότητα εστίασης, την άσκηση των μικρών μυών και όπως και οι κύβοι, βελτιώνει την επιδεξιότητα και το συντονισμό ματιών και χεριών. Το παιχνίδι περιλαμβάνει έναν πάγκο με υποδοχές, στις οποίες το παιδί τοποθετεί πασσαλάκια όπως θέλει.

Παιδιά τριών, τεσσάρων ή πέντε ετών

Αυτή την περίοδο, τα παιδιά απολαμβάνουν τις κατασκευές και χρησιμοποιούν με μεγαλύτερη επιδεξιότητα τα διάφορα υλικά.

Κλείστε τα μάτια σας και ζητήστε από το παιδί να σας πει τι υπάρχει στο δωμάτιο. Αργότερα, μπορείτε να του ζητήσετε να σας πει επίσης σχήματα και χρώματα.

Παίξτε το παιχνίδι με τα «κεφάλαια». Ο ένας ξεκινά ένα κεφάλαιο (ένα κομμάτι της ιστορίας), ο άλλος το ολοκληρώνει και ξεκινά ένα νέο κεφάλαιο, που το ολοκληρώνει πρώτος. Συνεχίστε ώσπου κάποιος να πει «και αυτοί έζησαν καλά και εμείς καλύτερα»

Ξεκινήστε μία ζωγραφιά και πείτε στο παιδί σας να τη συνεχίσει και αντίστροφα

Φτιάξτε μαζί κατασκευές με πηλό

Η αξία της κούκλας ως παιχνίδι είναι αξεπέραστη. Οι κούκλες δεν απευθύνονται μόνο στα κορίτσια. Τα αγόρια τρελαίνονται για τις φιγούρες δράσης, που μαζί με τα στρατιωτάκια αποτελούν τις κλασικές αγορίστικες κούκλες και μπορούν να αποτελέσουν θαυμάσια συλλεκτικά κομμάτια. Τα στρατιωτάκια, αν τα παρουσιάσετε εσείς το παιδί και παίξετε λίγο μαζί του στην αρχή, μπορούν να του διδάξουν προνοητικότητα, στρατηγική, σχέσεις , και να αποτελέσουν το μέσο για να εμφυσήσετε στο παιδί σας κάποια σημαντικά για εσάς ιδανικά.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ ΓΙΑ ΝΗΠΙΑ

Αντίσκηνο

Κούκλες που ντύνονται, ρούχα για μεταμφιέσεις, καπέλα, παπούτσια

Ρολόι που διδάσκει την ώρα

Σκοινάκι

Υφασμάτινο τούνελ

Σετ εργαλείων

Πίνακας με κιμωλίες

Παιδιά πέντε μέχρι οκτώ ετών

Το παιδί αυτής της ηλικίας νιώθει καλά στις συντροφιές με άλλα παιδιά, όπου κάνει νέες γνωριμίες. Αφήστε το να παίρνει περισσότερες αποφάσεις στην επιλογή παιχνιδιών του. Ενημερώστε το ωστόσο για την ευεργετικότητα του κάθε παιχνιδιού. Αυτή είναι η περίοδος που το παιδί σας διαμορφώνει άποψη για τον εαυτό του. Χρειάζεται ενθάρρυνση και επιβεβαίωση.

Επιτραπέζια με κάρτες γνώσεων ή παντομίμα προσφέρουν εξαιρετική πνευματική άσκηση.

Στην ηλικία των πέντε ετών, μην ξεχνάτε να του διαβάζετε ιστορίες και παραμύθια. Οργανώστε οικογενειακές βραδιές ανάγνωσης.

Το κουκλόσπιτο και οι φιγούρες δράσης προσφέρουν τη δυνατότητα για παιχνίδια αντίληψης ρόλων. Οι φιγούρες δράσης και τα στρατιωτάκια δε διδάσκουν απαραίτητα φιλοπόλεμη συμπεριφορά, αρκεί να τα χρησιμοποιήσετε για να διδάξετε στο παιδί σας τη ματαιότητα του πολέμου εξηγώντας για παράδειγμα, τις αιτίες και τα αποτελέσματα μίας συγκεκριμένης μάχης στο πλαίσιο μίας ενδιαφέρουσας αφήγησης.

Η ηλικία των έξι ετών είναι η ηλικία που πολλές ανασφάλειες εμφανίζονται και είναι η κατάλληλη εποχή για ανάπτυξη μουσικών, συγγραφικών, χορευτικών ή άλλων καλλιτεχνικών δεξιοτήτων.