Αυτή την περίοδο επισκέπτομαι τους παιδικούς σταθμούς με τους οποίους συνεργάζομαι και συζητώ με πολλούς γονείς. Κάτι που απασχολεί ιδιαίτερα, είναι οι φοβίες των παιδιών, οι οποίες γίνονται και δικές μας, ειδικά αν δε γνωρίζουμε πώς να τις αντιμετωπίσουμε.
Ποιες είναι οι παιδικές φοβίες;
1.Σχολική φοβία
Τα παιδιά με σχολική φοβία αρνούνται κατηγορηματικά να πηγαίνουν σχολείο. Έχουν τόσο έντονο άγχος, που βιώνουν έντονες σωματικές και ψυχικές ενοχλήσεις, όπως ναυτία, πόνο στο στομάχι ή στην κοιλιά, πονοκεφάλους ή ακόμα και τάση για εμετό, οι οποίες εξαφανίζονται όταν επιστρέφουν στο σπίτι.
Η σχολική φοβία επηρεάζει τα παιδιά και σε άλλους τομείς. Είναι πιθανό να αποφεύγουν οποιαδήποτε δραστηριότητα αφορά στο σχολείο, ακόμα και πάρτυ που διοργανώνουν οι συμμαθητές τους. Δεν τους αρέσει το διάβασμα και δυσκολεύονται να κοινωνικοποιηθούν και να αποκτήσουν φίλους.
Γιατί εμφανίζεται η σχολική φοβία;
Η λάθος προσαρμογή, μπορεί να δυσκολέψει το παιδί να συνηθίσει και να αποδεχτεί την πραγματικότητα του σχολείου. Ένας άλλος λόγος είναι οι μαθησιακές δυσκολίες (όπως η δυσλεξία ή η απόσπαση προσοχής) αλλά και η ενδεχόμενη κατάθλιψη που μπορεί να βιώνει το παιδί. Παράγοντες που μπορεί να παίζουν ρόλο στην εμφάνιση όλων των παραπάνω, είναι το περιβάλλον του σχολείου, οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές, η αποτυχία στα μαθήματα αλλά και τα τεστ. Επίσης, βασικός παράγοντες είναι οι αλλαγές που μπορεί να υπήρξαν στο οικογενειακό περιβάλλον ή γεγονότα που μπορεί να δημιουργούν αίσθημα ανασφάλειας στο παιδί.
Τα συχνότερα λάθη των γονέων
Αυτό που δεν πρέπει να κάνετε είναι να έχετε υπερβολικές απαιτήσεις από τα παιδιά και να τους μεταφέρετε τα δικά σας άγχη αποτυχίας. Για παράδειγμα, μπορεί μία μητέρα να φοβάται ότι το παιδί της δε θα μπορέσει να κάνει εύκολα φίλους, γιατί θυμάται τον εαυτό της παιδί να δυσκολεύεται σ’ αυτό τον τομέα. Τη φοβία της μαμάς θα την αντιληφθεί το παιδί και θα πηγαίνει στο σχολείο με αρνητική προδιάθεση και με έλλειψη αυτοπεποίθησης. Να θυμάσαι ότι οι φοβίες των μεγάλων μεταφέρονται στα παιδιά και με μη λεκτικό τρόπο.
Επίσης, οι γονείς στην προσπάθειά τους να προδιαθέσουν θετικά το παιδί, κάνουν ένα άλλο συχνό λάθος και εξιδανικεύουν την εικόνα του σχολείου ή του παιδιού σταθμού και τελικά να τα παρουσιάζουν σαν παιδική χαρά. Τελικά, το παιδί θα απογοητευτεί, γιατί θα αντιμετωπίσει κάτι που δεν περιμένει.
Πώς αντιμετωπίζεται η σχολική φοβία
-Επιβράβευσε το παιδί κάθε φορά που εκφράζει μια οποιαδήποτε πρωτοβουλία που έχει να κάνει με το σχολείο. Αν για παράδειγμα θελήσει να αγοράσει ένα τετράδιο, χάρισέ του ακόμη ένα και κάνε τη διαδικασία ευχάριστη για εκείνο με θετική διάθεση και χαμόγελο (χωρίς υπερβολές).
-Αποκτήστε κοινή στάση με τον/την σύντροφο σου. Διαφορετικά όποια προσπάθεια κι αν κάνεις θα πέσει στο κενό.
-Παρουσίασε το σχολείο ρεαλιστικά και όχι ιδανικά. Πες στο παιδί ότι είναι μέσα στο πρόγραμμα να ζοριστεί ορισμένες φορές και παρακίνησέ το να σκεφτεί τι μπορεί να κάνει ώστε να ζορίζεται λιγότερο. Προτεινέ του να φτιάξει ένα πρόγραμμα προετοιμασίας των μαθημάτων του ή του ύπνου του.
-Τις πρώτες μέρες συνόδευσε το παιδί στο σχολείο, αλλά σταδιακά μείωσε τη συχνότητα και τη διάρκεια παραμονής σου εκεί.
-Μην προσπαθήσεις να το πείσετε ότι πρέπει να αλλάξει ύφος, αν δείχνει ότι κάτι το ενόχλησε. Δείξτε ήρεμα το ενδιαφέρον σου και πες τους ότι είσαι εκεί αν χρειαστεί κάτι να σου πει ή να το βοηθήσεις.
-Ερεύνησε εάν κάτι έχει συμβεί στο σχολείο που μπορεί να μη σου το λέει και βοήθησέ το να το αντιμετωπίσει και να το αφήσει πίσω του.
-Πάρε την πρωτοβουλία και τηλεφώνησε σε κάποια άλλη μαμά συμμαθητή του και κανόνισε έξοδο, ώστε να γνωρίσει καλύτερα το άλλο παιδί. καλύτερα να είναι ένα παιδάκι κάθε φορά.
2.Άγχος αποχωρισμού
Τα παιδιά με πολύ έντονο άγχος αποχωρισμού (δηλαδή τα μικρά παιδιά που δεν μπορούν να ηρεμήσουν όσο δεν είναι μαζί με το πρόσωπο όπου έχουν την προσκόλληση) νομίζουν ότι αν φύγουν από το σπίτι, κάτι κακό θα συμβεί στους γονείς τους ή ότι οι γονείς τους θα τα εγκαταλείψουν και όταν γυρίσουν δεν θα τους βρουν εκεί.
Άλλα παιδιά σκέφτονται, ότι αφήνοντας μόνους τους γονείς, κάποιος θα τους βλάψει ή ο ένας θα κάνει κακό στον άλλο. Μερικοί γονείς άθελά τους μεταφέρουν στεναχώρια στο παιδί κάθε φορά που το αποχωρίζονται. Τα παιδιά λοιπόν έχοντας στο μυαλό τους αυτή την τελευταία εικόνα του γονέα, φαντάζονται ότι όσο θα λείπουν η μαμά ή ο μπαμπάς θα μαραζώσει. Υπάρχουν όμως και οι περιπτώσεις που μπορεί ένα καινούριο μέλος της οικογένειας να δημιουργήσει ανάγκη για παλινδρόμηση και έτσι το μικρό παιδί να γυρίσει πάλι σε πρώτα στάδια ανάπτυξης, να ζητάει πολύ τη μαμά του.
Όλο αυτό είναι φυσιολογικό και χρειάζεται ο γονέας να το αγκαλιάσει. Κάποιες άλλες φορές, το παιδί μπορεί απλά να κουράζεται από όλη αυτή την γρήγορη εξέλιξη και να κάνει διαλειμματα. Να ζητά πάλι την ασφάλεια, την αποδοχή, τη συχνή αγκαλιά, να δείχνει εξαρτημένο και ύστερα από λίγο να κάνει ένα μεγαλύτερο βήμα προς την ανεξαρτησία.
Πώς αντιμετωπίζεται…
- Αντιληφθείτε τα συναισθήματά σας τη στιγμή που αποχωρίζεστε το παιδί σας. Αν έχετε συναισθήματα φόβου για το αν θα τα καταφέρει εκεί, άγχους μήπως δεν πάει κάτι καλά, μοναξιάς που το αφήνετε και επιστρέφετε χωρίς εκείνο στο σπίτι, τότε χτυπήστε το καμπανάκι στον εαυτό σας. Διαχειριστείτε τα και παρουσιάστε του μία θετική και ήρεμη εικόνα.
- Διαχωρίστε τον εαυτό σας από το παιδί σας. Επειδή είναι το βλαστάρι σας δε σημαίνει ότι είναι ίδιο με εσάς.
- Μη γίνεστε το υποχείριο του παιδιού. Το κλάμα είναι μέσα στο πρόγραμμα. όσο με το κλάμα πετυχαίνει αυτό που θέλει, τόσο πιο πολύ θα κλαίει.
- Συχνά, δεν υπάρχει ανησυχητικό αίτιο, απλά τα παιδιά μπορεί να περνούν φάσεις εξάρτησης όπου μετά θα περάσουν στην αυτονομία. Οι γονείς χρειάζεται να καλύπτουν αυτές τις ανάγκες και να τους δημιουργούν τη σιγουριά ότι είναι εκεί για εκείνα.
3.Νυχτερινοί τρόμοι
Οι νυχτερινοί τρόμοι, παράγονται στο πρώτο μισό της νύχτας και συνδέονται με τον πολύ βαθύ ύπνο που κάνει το παιδί. Είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικοί, γιατί, το παιδί ξυπνάει απότομα και αρχίζει να φωνάζει σα να υποφέρει από κάτι το υπερφυσικό. Όταν οι γονείς τρέξουν να το βοηθήσουν, θα αντικρίσουν, ένα παιδί πολύ χλωμό. Έντρομο παιδί μέσα στον ιδρώτα, ανίκανο να έρθει σε επαφή με την πραγματικότητα.
Ό,τι και να του πουν δεν τους αναγνωρίζει. Ωστόσο, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, το παιδί, δεν αντιδρά, δεν έχει συνείδηση του τι συμβαίνει, γιατί κοιμάται βαθιά. Αυτό ο «τρόμος» διαρκεί συνήθως δύο με δέκα λεπτά.
Οι νυχτερινοί τρόμοι, όπως και οι εφιάλτες, εμφανίζονται συνήθως, γύρω στην ηλικία των δύο με τριών ετών και παύουν αυτόματα με τον ερχομό της εφηβείας. Συνεχίζονται μόνο αν υπάρχει κάποιο συναισθηματικό τραύμα ή έντονο άγχος στο παιδί που εκδηλώνεται μ’αυτή τη μορφή. Σ’αυτή την περίπτωση, ερευνήστε την πηγή του άγχους του και θα διαπιστώσετε ότι οι νυχτερινοί τρόμοι θα υποχωρούν όσο υποχωρεί η ψυχική ένταση.
Πώς να διαχειριστείτε τους νυχτερινούς τρόμους
Μην προσπαθήσετε να ξυπνήσετε το παιδί, αν και το πιθανότερο είναι να μην τα καταφέρετε γιατί κοιμάται βαθιά. Αν ξυπνήσει το παιδί μόνο χειρότερα θα γίνουν τα πράγματα. Καλό είναι, να μείνετε κοντά του παρακολουθώντας το μην πέσει αν κουνηθεί, αλλά τίποτα περισσότερο.
Να είστε καλά!
Σ.
Ιnstagram : sandy_koutsostamati
Twitter: S_Koutsostamati
Facebook page: Σάντυ Κουτσοσταμάτη