Από τη Μαρία Αθ. Ψωμά M.D. Ph.D. DU ιατρό-βιοπαθολόγο Ιατρική της Παχυσαρκίας διδάκτορα Πανεπιστημίου Αθηνών Ιατρική & Χειρουργική της Παχυσαρκίας (Πανεπιστήμιο Παρισιού VI).
Η βιταμίνη D τα τελευταία χρόνια θεωρείται η «ορμόνη της αντιγήρανσης» και έχει συνδεθεί με την πρόληψη πολλών ασθενειών.
Η βιταμίνη D
Παρ' όλη την ονομασία της, η βιταμίνη D δεν είναι ακριβώς βιταμίνη. Οι βιταμίνες είναι οργανικές ουσίες που τις λαμβάνεις με την τροφή. Η βιταμίνη D εκτός από τις τροφές παράγεται και από το σώμα, με την έκθεση στη UVB ηλιακή ακτινοβολία. Είναι λιποδιαλυτή και μεταφέρεται στο συκώτι και τους νεφρούς, όπου μετατρέπεται στις 2 ενεργές μορφές. Η καλύτερη μορφή της είναι η D-3 ( χοληκαλσιφερόλη), την οποία πρέπει να προτιμάς ως συμπλήρωμα διατροφής.
Τα οφέλη της
- Το πρώτο όργανο που επηρεάζεται από την ανεπάρκεια της είναι ο εγκέφαλος. Δεν είναι τυχαίο ότι στο τέλος του χειμώνα νιώθουμε εξαντλημένοι, πεσμένοι και υπάρχει και ο ιατρικός όρος «μελαγχολία του χειμώνα». Το χειμώνα ο οργανισμός σου δεν εκτίθεται στην ηλιακή ακτινοβολία, κάτι που ίσως δικαιολογεί και τα μεγαλύτερα ποσοστά κατάθλιψης στις σκανδιναβικές χώρες, όπου δεν έχουν αρκετή ηλιοφάνεια. Καλό είναι να ενισχύονται άτομα με κατάθλιψη, ειδικά την περίοδο του χειμώνα.
- Η βιταμίνη D παίζει μεγάλο ρόλο στην απώλεια βάρους. Σε έρευνα που ανακοινώθηκε στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικάνικης Ενδοκρινολογικής Εταιρείας, βρέθηκε ότι όσο υψηλότερα ήταν η D3, σε άτομα που έκαναν δίαιτα, τόσο μεγαλύτερη ήταν και η απώλεια λίπους γύρω από την κοιλιά. Σε αυτό βοηθάει και το ότι η βιταμίνη βοηθάει στην απορρόφηση του Ca, το οποίο τεκμηριωμένα βοηθάει στην απώλεια βάρους και σπλαγχνικού λίπους.
- Σε άλλη έρευνα, φαίνεται ότι όσοι τρώνε πρωινό πλούσιο σε ασβέστιο και βιταμίνη D πεινάνε λιγότερο και καταναλώνουν 300 θερμίδες λιγότερες τις επόμενες 24 ώρες. Οι παχύσαρκοι άνθρωποι έχουν τη μεγαλύτερη ανεπάρκεια σε βιταμίνη D. Χρειάζονται ιδιαίτερη ενίσχυση γιατί έχουν αυξημένο λίπος και η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή.
- Βοηθάει επίσης στην οστεοπόρωση, γιατί μεγιστοποιεί την απορρόφηση ασβεστίου από τα κόκαλα. Ειδικά σε γυναίκες στην εμμηνόπαυση πρέπει να μετράται και να χορηγείται μαζί με το ασβέστιο. Σε έρευνα της Mayo Clinic βρέθηκε ότι 33 άτομα με μυϊκούς σπασμούς, πόνους στα κόκαλα, στις αρθρώσεις αλλά και αρθρίτιδες, είχαν ανεπάρκεια σε βιταμίνη D.
- Έχουν ανακοινωθεί έρευνες επίσης για τα οφέλη της στο μεταβολικό σύνδρομο, στην υπέρταση και το σακχαρώδη διαβήτη. Αυξάνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και την ανταπόκριση των μυών και του ήπατος στην ινσουλίνη, βοηθώντας στην πρόληψη του διαβήτη.
- Ενισχύει το ανοσοποιητικό και θωρακίζει τον οργανισμό από ιώσεις και μικρόβια.
- Μειώνει το συνολικό κίνδυνο θανάτου. 18 έρευνες σε 57.000 άτομα, έδειξαν ότι αυτοί που είχαν επαρκή επίπεδα, είχαν μικρότερη συνολική θνησιμότητα.
- Μπορεί να μειώσει τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων, οπότε θεωρητικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στη πρόληψη του καρκίνου.
- Επίσης έχει σχετιστεί με μια πλειάδα άλλων νόσων, όπως αυτοάνοσα (σκλήρυνση κατά πλάκας), ψωρίαση, Alzheimer, Parkinson, σχιζοφρένεια και στα παιδιά, φλεγμονώδη νόσο του εντέρου και ρευματοειδής αρθρίτιδα.
Οι καλύτεροι τρόποι για να ανέβουν τα επίπεδα της είναι:
- H έκθεση στον ήλιο, χωρίς αντηλιακό για 10-20 λεπτά την ημέρα, του 40% του σώματός σου. Βέβαια, χρειάζονται 48 ώρες ώστε να απορροφηθεί από το δέρμα στο αίμα και στο διάστημα αυτό καλό θα είναι να μην πλυθείς
- Η κατανάλωση τροφών πλουσίων σε βιταμίνη D, όπως ο κρόκος αυγού, το μουρουνέλαιο, τα παχιά ψάρια (σολομός, σκουμπρί, ρέγκα, σαρδέλα)
- Η λήψη συμπληρωμάτων με καθοδήγηση του ιατρού που θα καθορίσει τα ιδανικά επίπεδα.
Το «Μεσογειακό παράδοξο»
Παρόλο που οι χώρες ατης Μεσογείου έχουν ηλιοφάνεια, οι λαοί έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D. Υπάρχουν δύο ερμηνείες:
- Έχουν γονίδια που επηρεάζουν την απορρόφηση της βιταμίνης
- Όσο πιο σκούρα επιδερμίδα έχει κάποιος, άρα αυξημένη μελανίνη, πιο πολύ ώρα στον ήλιο χρειάζεται για να παραχθεί η βιταμίνη D.