Η πρώτη μου επαφή με το 3D Printing έγινε στην ομιλία της Ping Fu στο TEDxAcademy, το 2013. Ομολογώ ότι μαγεύτηκα από τη διαδικασία και όταν στην πορεία ήρθα αντιμέτωπη με τη δουλειά της Χρυσοκώνας Μαύρου, συνειδητοποίησα ότι κάτι που σε μένα έμοιαζε να έχει βγει από sci-fi ταινία, αποτελεί "εργαλείο" για ανθρώπους που αρέσκονται στην πρωτοπορία. Σειρά είχε η Μαρίνα Ναλμπάντη, που κατάφερε να κεντρίσει την περιέργειά μου μέσα από τον λογαριασμό της στο Instagram, όπου "ανεβάζει" αρκετά συχνά τις τρισδιάστατες δημιουργίες της. Η Μαρίνα είναι το γλυκό κορίτσι της "διπλανής πόρτας" που μέσα από αυτό την τόσο δημιουργική απασχόληση σού δίνει την εντύπωση κατέχει κάποιες υπερφυσικές δυνάμεις. Και κάπως έτσι θέλησα να μάθω περισσότερα για ένα χόμπι που μοιάζει να ήρθε από το μέλλον.
Όλα ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 2014 όταν άκουσα για πρώτη φορά τις λέξεις “3D printing”. Ακολούθησε η έκθεση “3D Printing - Μία έκθεση από το μέλλον…τώρα” στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών, και μετά από λίγες μέρες η βόλτα από τη Στοά των Εμπόρων, όπου είχαν το εργαστήριό τους οι Fixers. Το μικρόβιο είχε μπει για τα καλά μέσα μου. Λίγες μόλις εβδομάδες αργότερα, στις αρχές του 2015, συμμετείχα στο πρώτο στην Ελλάδα σεμινάριο κατασκευής τρισδιάστατου εκτυπωτή, σε σχέδια ανοιχτού λογισμικού (open software) και ανοιχτού υλικού (open hardware). Μέσα σε 18 ώρες, κατασκεύασα από το μηδέν το “mamuni”, τον ολοδικό μου 3D printer (i2 RepRap), τον οποίο φεύγοντας πήρα στο σπίτι μου. Το ταξίδι στον θαυμαστό κόσμο του 3D printing είχε μόλις ξεκινήσει.
Υπάρχουν διάφορες τεχνικές, με πολύ περισσότερες δυνατότητες (υλικά, διαστάσεις, εξειδικευμένοι τομείς εφαρμογής, κ.α.). Η παρακάτω περιγραφή αφορά την πιο απλή τεχνική εκτύπωσης αντικειμένων. Αρχικά, υπάρχει το σχέδιο του τρισδιάστατου αντικειμένου, το οποίο μέσα από κατάλληλα software απλοποιείται σε επίπεδα (slices) και φτάνει σε γλώσσα μηχανής στον εκτυπωτή έτοιμο προς εκτύπωση: ο εκτυπωτής εκτυπώνει μια στρώση τη φορά (δισδιάστατη κίνηση), και συνεχίζει την επόμενη στρώση ακριβώς πάνω από την προηγούμενη (κίνηση κατά ύψος). Το βασικό υλικό εκτύπωσης (filament) είναι πλαστικό νήμα, σε διάφορα χρώματα, φτιαγμένο από…σιτηρά (PLA). Περνώντας από την κεφαλή του εκτυπωτή λιώνει (σε κάτι λιγότερο από τους 200°C), προκειμένου μέσω της κίνησης της κεφαλής να κατασκευαστεί το αντικείμενο. Επίσης, υπάρχουν υλικά εκτύπωσης με μεταλλική ή ξύλινη υφή, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με την ίδια ευκολία.
Το αίσθημα της δημιουργίας και της εκμάθησης με ώθησαν να το συνεχίσω. Είναι σχεδόν μαγικό να βλέπεις ένα -μέχρι πριν από λίγο- σχέδιο στην οθόνη ενός Η/Υ να παίρνει…σάρκα και οστά! Αυτό από μόνο του δε μπορεί να σε κάνει να σταματήσεις. Επίσης, το γεγονός πως, ειδικά στους εκτυπωτές ανοιχτού λογισμικού και ανοιχτού υλικού, μπορεί κανείς να εκτυπώσει κομμάτια για να βελτιώσει και να εξελίξει το ήδη υπάρχον μηχάνημά του είναι μια είδους πρόκληση. Τελικά, το 3D printing είναι από την αρχή της διαδικασίας ένα ταξίδι: από την αρχή της ιδέας μέχρι το τελικό δημιούργημα, όλα τα στάδια (σχεδιασμός, μελέτη, διορθώσεις, εκτύπωση) σου προσφέρουν διάφορα συναισθήματα και δημιουργική σκέψη. Μελετάς, εφαρμόζεις και πηγαίνεις λίγο παρακάτω. Και κάπου μέσα σε όλα αυτά, χαίρεσαι σα μικρό παιδί, ενθουσιάζεσαι, ενίοτε απογοητεύεσαι κιόλας. Είναι σημαντικό, το ότι η τρισδιάστατη εκτύπωση είναι μια πολύ νέα τεχνολογία, πολλά υποσχόμενη και συνεχώς εξελισσόμενη. Σε λίγα χρόνια δεν είναι απίθανο να υπάρχει ένας 3D printer σε κάθε σπίτι…κάτι σαν μικρή οικιακή συσκευή.
Θεωρώ πως είναι ένα εύκολο χόμπι. Φυσικά η έννοια του DIY κρύβει από πίσω της αλήθειες. Τεχνικά κυρίως προβλήματα καλείσαι να τα επιλύσεις μόνος (και με την καθοδήγηση των ειδικών και του internet). Με το μυαλό και τα χέρια σου: είτε αυτά έχουν να κάνουν με την εκτύπωση (μια εκτύπωση μπορεί για κάποιους λόγους να μην πετύχει), είτε με την -ανοιχτού υλικού, στην περίπτωσή μου- συσκευή (κάποιο κομμάτι μπορεί να σπάσει/φθαρεί και να χρειάζεται αντικατάσταση). Και ενίοτε η μοναξιά, γιατί κακά τα ψέματα, είναι ένα σχετικά μοναχικό χόμπι. Ή απλά όχι πολύ διαδεδομένο ακόμη.
Αισθάνομαι πως είναι μεγαλύτερη η χαρά της υλοποίησης μιας ιδέας, από την αρχή της μέχρι τον τελικό σκοπό! Η φιλοσοφία του DIY, δηλαδή. Το mamuni είναι από μόνος του ένα δημιούργημα, που αξίζει κανείς να είναι περήφανος. Όμως μιλώντας σε πιο πρακτικό επίπεδο, είναι πολύ ωραίο το συναίσθημα, όταν μέσα στα μεσάνυχτα, θέλεις να φτιάξεις μπισκότα, βρίσκεις το σχέδιο ή ακόμη καλύτερα σχεδιάζεις το cookie cutter στο σχήμα του συγκεκριμένου γράμματος που επιθυμείς και σε λιγότερο από μισή ώρα το έχεις έτοιμο προς χρήση. Ή όταν σε λίγες ώρες ταξιδεύεις και εκτυπώνεις μία σφήνα για πόρτα, δώρο για να τη χαρίσεις. Ή ακόμη και ο Lego Darth Vader, ύψους 17cm, που εκτυπώθηκε σε κομμάτια για να συναρμολογηθεί μετά. Και αυτές είναι αληθινές ιστορίες! Και υπάρχουν συνέχεια καινούργιες ιδέες για αντικείμενα που θέλω να εκτυπώσω. Νομίζω ωστόσο πως θα είμαι πραγματικά περήφανη όταν θα καταφέρνω να σχεδιάζω μόνη μου τα αντικείμενα που έχω στο μυαλό μου. Θα πρότεινα σε ένα κορίτσι να το δοκιμάσει αν έχει τρισδιάστατα σχέδια στο μυαλό της και θέλει να τα δει να γίνονται απτά αντικείμενα. Και γιατί δεν είναι ένα χόμπι μόνο για αγόρια.
Τι λένε οι ειδικοί:
Για να ξεκινήσει κάποιος με την τρισδιάστατη εκτύπωση χρειάζεται όρεξη, έναν τρισδιάστατο εκτυπωτή και έναν υπολογιστή. Όταν μιλάμε για οικιακούς τρισδιάστατους εκτυπωτές, εννοούμε εκτυπωτές που λειτουργούν με πλαστικό νήμα εκτύπωσης (filament) το οποίο λιώνει σε υψηλή θερμοκρασίες και εναποτίθεται στρώση-στρώση για να παράξει το αντικείμενό μας. Μία πολύ καλή επιλογή είναι να αγοράσει κάποιος έναν έτοιμο εκτυπωτή της αγοράς, ή αν έχει μεράκι και όρεξη να φτιάξει τον δικό του εκτυπωτή από κάποιο kit, ή να κάνει ένα εργαστήριο κατασκευής εκτυπωτή όπου μαθαίνει όλα όσα χρειάζεται γύρω από τον εκτυπωτή του/της και την τρισδιάστατη εκτύπωση. Happy printing!
Fixers, Μασσαλίας 16, 10680 Αθήνα – Τηλ.: 210 3316283, www.fixers.gr