Χθες στις 19:00 ώρα Ελλάδος κατατέθηκε στη Βουλή η πρόταση δυσπιστίας απέναντι στην Κυβέρνηση, την ίδια ώρα μάλιστα που στο Σύνταγμα πραγματοποιούνταν ακόμη μία συγκέντρωση για το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών. Τι είναι όμως η πρόταση δυσπιστίας ή μομφής για την οποία ακόμα συνεχώς τις τελευταίες ώρες;
Πρόταση δυσπιστίας ή πρόταση μομφής ονομάζονται οι διαδικασίες που απαιτούνται για την καθαίρεση ενός ατόμου από θέση ευθύνης (κυβέρνηση, διευθυντικό στέλεχος κλπ.) που δεν θεωρείται πλέον κατάλληλο να κρατήσει αυτήν τη θέση επειδή είναι ανεπαρκής, δεν εκπληρώνει υποχρεώσεις του ή είναι επιζήμιο. Στα δημοκρατικά πολιτεύματα, η πρόταση μομφής κατατίθεται για την καθαίρεση του αρχηγού του κράτους ή για την απομάκρυνση της κυβέρνησης και στη συνέχεια για προκήρυξη εκλογών.
Η πρόταση μομφής, μερικές φορές, είναι διαφορετική από μια πρόταση δυσπιστίας. Η πρόταση μομφής μπορεί να είναι εναντίον ενός μεμονωμένου υπουργού ή μιας ομάδας υπουργών, αλλά η πρόταση δυσπιστίας στρέφεται εναντίον ολόκληρης της κυβέρνησης. Και πάλι, ανάλογα με τους ισχύοντες κανόνες, οι προτάσεις μομφής ενδέχεται να χρειαστεί να αιτιολογηθούν ενώ οι προτάσεις δυσπιστίας δεν χρειάζεται να αιτιολογηθούν.
Η διαδικασία υποβολής πρότασης δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης, ένας από τους πιο ισχυρούς κοινοβουλευτικούς μηχανισμούς ελέγχου της εκτελεστικής εξουσίας, καθορίζεται από το άρθρο 84 του Συντάγματος και εξειδικεύεται περαιτέρω στο άρθρο 142 του Κανονισμού της Βουλής.
Βάσει του άρθρου 84, η πρόταση δυσπιστίας κατατίθεται, εφόσον φέρει την υπογραφή του 1/6 του όλου αριθμού των βουλευτών (δηλαδή από 50 βουλευτές) και πρέπει να περιλαμβάνει με σαφήνεια τα θέματα, για τα οποία οι βουλευτές αίρουν την εμπιστοσύνη τους από την κυβέρνηση εν συνόλω ή από κάποιο μέλος της.
Οι βουλευτές καταθέτουν την πρόταση μομφής προς τον Πρόεδρο της Βουλής κατά τη διάρκεια μιας δημόσιας συνεδρίασης του Σώματος.
Σε περίπτωση που η πρόταση υπογράφεται, όπως προαναφέρθηκε, από τον ελάχιστο απαιτούμενο αριθμό βουλευτών, τότε η Βουλή διακόπτει τις εργασίες της για δύο ημέρες, εκτός κι αν η κυβέρνηση ζητήσει να ξεκινήσει αμέσως η συζήτηση για την πρόταση δυσπιστίας.