Είναι ένα ζήτημα που έχει απασχολήσει ιδιαίτερα την ελληνική κυβέρνηση και την ελληνική κοινωνία στο σύνολό της. Εικόνες σαν αυτές της 14χρονης στη Γλυφάδα να δέχεται χτυπήματα από συνομήλικες ενώ την ίδια στιγμή δεκάδες έφηβοι παρακολουθούν με απάθεια, θα πρέπει να μας προβληματίσουν και να μας παρακινήσουν να λάβουμε μέτρα. Ήδη ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, ανακοίνωσε μία σειρά μέτρων ώστε να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο αλλά δεν αρκεί μόνο αυτό. Θα πρέπει ο καθένας μας να αναλάβει τις ευθύνες που έχει απέναντι στη νέα γενιά. Ως γονέας, ως εκπαιδευτικός, ως απλός παρατηρητής. Απέναντι σε μία γενιά, που αντί να δημιουργεί και να ονειρεύεται - όπως οφείλει - αναλώνεται στη βία, η οποία επιφέρει ανεπανόρθωτες βλάβες, όχι μόνο σωματικές αλλά και μακροπρόθεσμα στην ψυχοσύνθεση του εκάστοτε νέου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος αδιαφορίας και συναισθηματικής ανωριμότητας, με αποκορύφωμα φυσικά φαινόμενα ανάλογα με αυτά που αντιμετωπίζουμε σήμερα.
Μιλήσαμε με την Κοινωνική Λειτουργό, και Ομαδική & Οικογενειακή θεραπεύτρια, κα. Χριστίνα Γαλανοπούλου, για τις αιτίες αύξησης των κρουσμάτων νεανικής βίας, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Βία ανηλίκων | Μετά το "Panic Button" έρχεται το "Save Youth"
Γιατί παρατηρείται αύξηση της βίας των ανηλίκων τα τελευταία χρόνια; Μήπως απλά τώρα δίνουμε μεγαλύτερη σημασία σε αντίστοιχα περιστατικά ή όντως τα ποσοστά έχουν αυξηθεί;
Πράγματι υπήρχε και στο παρελθόν βία στις ανθρώπινες σχέσεις. Παλαιότερα το φαινόμενο της βίας ήταν αποδεκτό μέσα στην οικογένεια και στο σχολείο. Για παράδειγμα λεγόταν μεταξύ σοβαρού και αστείου: "Δείρε τη γυναίκα σου το πρωί, χωρίς κάποιο λόγο....αυτή ξέρει....". Πατριαρχικές απόψεις θα λέγαμε, καθώς οι γυναίκες και τα παιδιά ήταν κάτω από την κυριαρχία και εποπτεία των ανδρών μπαμπάδων, παππούδων κτλ. Ή επίσης στο σχολείο ο δάσκαλος μπορούσε να δείρει τους μαθητές του για πολλούς λόγους συμπεριφοράς των μαθητών ή γιατί ήταν αδιάβαστοι ή απεριποίητοι. Σήμερα με την εξέλιξη των ανθρωπιστικών επιστημών, την εκπαίδευση, με τα κινήματα ισότητας των δύο φύλων, πλέον η βία καταγγέλλεται. Οι γονείς, οι δάσκαλοι, όλοι μας γενικότερα έχουμε πρόσβαση σε πληθώρα πληροφοριών, βιβλία, σεμινάρια, εκπαίδευση, σε ομάδες ψυχοεκπαιδευτικές, με στόχο την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση πάνω στα θέματα αυτά που ανοίγουν τους ορίζοντές μας για μία ισότιμη συμπεριφορά και αποδοχή της διαφορετικότητας.
Ποιος ο ρόλος της οικογένειας στην έξαρση του φαινομένου;
Η Οικογένεια εννοείται ότι παίζει καθοριστικό ρόλο στην ψυχοσυναισθηματική ωρίμανση της προσωπικότητας του βρέφους. Αν το βρέφος δεν εισπράξει αγάπη, αποδοχή, ζεστασιά, οριοθέτηση, δεν μπορεί να βγει στον κοινωνικό ιστό, με σεβασμό στους γύρω του. Αν οι γονείς δεν έχουν οι ίδιοι εκπαιδευτεί από τις πατρικές τους οικογένειες με αγάπη, ενσυναίσθηση, κατανόηση και σεβασμό, δεν μπορούν να λειτουργήσουν ούτε ως ζευγάρι, ούτε ως γονείς. Αν υπάρχει έλλειψη έκφρασης, επικοινωνίας, διάλογος και διάθεση να ακούσω και να κατανοήσω τον άλλο, δεν μπορώ να λειτουργήσω ως υγιές πρότυπο για το παιδί μου.
Άρα η οικογένεια είναι έχει πολύ σημαντικό ρόλο. Επίσης στη διαδικασία ωρίμανσης του ατόμου παίζει σημαντικό ρόλο η ματαίωση. Αν μπορώ να αντέξω να μην γίνεται "το δικό μου" και να το προσπαθήσω να το επικοινωνήσω χωρίς να γίνω βίαιος.
Ακόμα το ευρύτερο περιβάλλον φιλικό, συγγενικό και το διαδίκτυο παίζουν ενεργό ρόλο στην έκφραση της βίας.
Υπάρχουν αποτελεσματικοί τρόποι αντιμετώπισης;
Όλα τα παραπάνω που μας χρειάζονται είναι η απάντηση στους τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου. Πολύ σημαντική η εκπαίδευση από το νηπιαγωγείο, με ομαδικό παιχνίδι για τα παιδιά, για την υγιή ένταξή τους στην ομάδα. Έπειτα ομάδες γονέων πριν και μετά τον γάμο. Το "επάγγελμα" γονιός είναι το πιο δύσκολο επάγγελμα. Θέλει μεγάλη προσπάθεια να βγεις από το ΕΓΩ σου, να δεις τον εαυτό σου πρώτα μέσα στη συντροφική σχέση και μετά ως γονιό που δεν θα θέλεις να ικανοποιήσεις τα δικά σου θέλω μέσα από τον ρόλο του γονιού. Πώς σέβεσαι τον σύντροφό σου, πώς γίνεται διάλογος μέσα στο σπίτι, πώς μαθαίνεις το παιδί να συναναστρέφεται μαζί σου, αλλά και με τους γύρω του.
Τελικά υπάρχουν "κακοί" έφηβοι ή απλά γονείς και εκπαιδευτικοί που δεν έχουν ασχοληθεί αρκετά;
Σίγουρα δεν υπάρχουν "κακοί έφηβοι". Υπάρχουν παιδιά παραμελημένα, κακοποιημένα, παιδιά που δεν έχουν την προσοχή και την αγάπη που έχουν ανάγκη να νιώσουν γύρω τους. Όλο αυτό που ζούμε είναι ένα φαινόμενο έντονης βίας που καθρεφτίζει τα ελλείμματα των ενηλίκων. Συνήθως αυτός που κακοποιεί, έχει κακοποιηθεί ή δεν έχει νιώσει άξιος προσοχής και σεβασμού.
Γαλανοπούλου Χριστίνα
Κοινωνική Λειτουργός, Ομαδική & Οικογενειακή θεραπεύτρια