Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά: Τι είναι η γυναικοκτονία; Ο ορισμός μάς εξηγεί πως ''η γυναικοκτονία είναι ένας όρος για το έγκλημα μίσους που βασίζεται στο φύλο, ο οποίος ορίζεται ως η δολοφονία γυναικών (ή κοριτσιών) επειδή είναι γυναίκες. Η λέξη γυναικοκτονία καταγράφηκε για πρώτη φορά το 1820 έως το 1830. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Αγγλία το 1801 για να υποδηλώσει τη δολοφονία μιας γυναίκας. Η φεμινίστρια συγγραφέας Diana EH Russell ήταν το πρώτο πρόσωπο που καθόρισε και διέδωσε αυτόν τον όρο στη σύγχρονη εποχή, το 1976''.
Αφού δώσαμε τον ορισμό και ένα ιστορικό πλαίσιο ας συνεχίσουμε στο παρόν, το τώρα και την καθημερινότητα μας, γιατί μέσα σε αυτή συναντάμε, ακούμε και διαβάζουμε τόσο για τις γυναικοκτονίες όσο και τη βία κατά των γυναικών, η οποία έχει πολλές μορφές. Ίσως προτού πάμε στα συμβάντα, να κάνουμε λόγο και για τα είδη μορφής βίας, που μπορεί να δεχτείς επειδή είσαι γυναίκα.
Βία κατά των γυναικών | Οι μορφές της
Ο όρος ''βία κατά των γυναικών'' περιλαμβάνει κάθε πράξη βίας, που στηρίζεται στο φύλο και έχει ως αποτέλεσμα ή είναι δυνατό να έχει ως αποτέλεσμα, την σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη ή πόνο για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών τέτοιων πράξεων, τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας είτε αυτό προκύπτει στην δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή. Η βία κατά των γυναικών είναι η έκφραση της ιστορικά διαπιστωμένης ανισότητας στις σχέσεις ισχύος μεταξύ ανδρών και γυναικών, που οδήγησε στην κυριαρχία των ανδρών επί των γυναικών και στις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών, με αποτέλεσμα τη παρεμπόδιση της ανάπτυξής τους.
Η βία αλλά και οι γυναικοκτονίες γίνονται συνήθως στο όνομα της αγάπης, της τιμής και του εγωισμού. Παραδείγματα βίας κατά των γυναικών αποτελούν: ''Την χτύπησα/σκότωσα γιατί ατίμασε την οικογένεια μας, γιατί δεν εγκρίνω τις επιλογές ή δεν μου αρέσουν οι απόψεις της'', θα πει ένας πατέρας ή ένας αδερφός, ακόμα και ένας θείος, ''Την σκότωσα/κακοποίησα/βίασα/έβρισα/υποβίβασα λεκτικά γιατί χάλασε η φάση, γιατί με ζάλιζε, γιατί με ζήλευε, γιατί έθιξε τον ανδρισμό μου, γιατί θέλω να νιώθω ανώτερος και να έχω τον πλήρη έλεγχο των καταστάσεων'', θα πει ένας σύντροφος, ''Την βρίζω από το πρωί μέχρι το βράδυ και τσακίζω στρατηγικά το ηθικό της γιατί θέλω να δουλεύει ασταμάτητα (χωρίς να σημαίνει αυτό παραπάνω χρηματικές απολαβές), γιατί με εκνευρίζει, γιατί δεν θέλω να αναγνωρίσει την αξία της και να φύγει αλλά ούτε και να ζητήσει αύξηση ή εργασιακά bonus'', θα πει ένας εργοδότης.
Τα παραπάνω παραδείγματα δεν είναι σενάρια αλλά η πραγματικότητα για την συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών. Όλα τα παραπάνω θα δημιουργήσουν σε κάθε γυναίκα ψυχολογικά προβλήματα, που θα την κάνουν δέσμια των καταστάσεων, ενώ είναι μία ανάσα μακριά από τη σωματική βία και την γυναικοκτονία. Και όλα αυτά γιατί γεννήθηκες ΓΥΝΑΙΚΑ.
12 γυναικοκτονίες μόνο το 2021
Τα στοιχεία για τις γυναικοκτόνιες το 2021 στην Ελλάδα είναι μπουνιά στο στομάχι για τον καθένα. Μόνο φέτος και μέχρι τον Νοέμβριο του 2021 έχουν καταγραφεί 13 γυναικοκτονίες -13 γυναίκες δολοφονήθηκαν από τους συντρόφους τους. Προτού αναφέρω τα ονόματα τους, σου παραθέτω το εξής: Τα στοιχεία δείχνουν πως παγκοσμίως 50 χιλιάδες γυναίκες δολοφονούνται κάθε χρόνο από κάποιον άνδρα, σύντροφο, πατέρα ή άλλο μέλος της οικογένειας. Στην Ελλάδα μόνο το 2020 έχουν καταγραφεί 10 γυναικοκτονίες, το 2019 άλλες 8 και το 2018 άλλες 13.
To 2021 έχασαν τη ζωή τους:
1. Στις 17 Φεβρουαρίου η Βασιλική στα Χανιά.
2. Στις 5 Απριλίου η Κωνσταντίνα στη Μακρινίτσα.
3. Στις 11 Μαΐου η Καρολάιν στα Γλυκά Νερά.
4. Στις 3 Ιουνίου η Ελένη στην Αγία Βαρβάρα.
5. Στις 16 Ιουλίου η Γαρυφαλλιά στη Φολέγανδρο.
6. Στις 30 Ιουλίου η Άννα στη Δάφνη.
7. Στις 3 Αυγούστου η 43χρονη στη Λάρισα.
8. Στις 8 Αυγούστου η Σταυρούλα στο Ρέθυμνο.
9. Στις 23 Αυγούστου η 55χρονη στη Θεσσαλονίκη.
10. Στις 30 Σεπτεμβρίου η 75χρονη στην Αργολίδα
11. Στις 2 Σεπτεμβρίου η Μόνικα στην Κυπαρισσία.
12. Στις 24 Σεπτεμβρίου η Δώρα στη Ρόδο.
13. Στις 29 Οκτωβρίου η Νεκταρία στην Ιεράπετρα.
Στις πόσες ακόμη θα ξυπνήσει η κοινωνία;
Παρ΄όλα αυτά, θα έχεις συναντήσεις -όπως έτυχε σε εμένα- άτομα που αμφισβητούν την αναγκαιότητα του ορισμού της δολοφονίας γυναικών χωριστά από τη συνολική ανθρωποκτονία αλλά και την νομική καταχώρηση του. Γιατί; Αρχικά, γιατί με τον όρο γυναικοκτονία πλήττονται βαθειά ριζωμένες πεποιθήσεις αλλά και ισορροπίες πάνω στις οποίες έχει συσταθεί η κοινωνία που ζούμε. Αποτελεί έναν ξενόφερτο όρο, άρα τον αντιμετωπίζουν με δυσπιστία, καθώς μία συντηρητική κοινωνία -όπως αυτή που ζούμε- δύσκολα αλλάζει. Και το πιο διαδομένο από όλα: Θεωρούν ότι στις γυναικοκτονίες υπάγονται όλες οι δολοφονίες γυναικών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να θεωρούν πως οι άνδρες-θύματα δολοφονιών αδικούνται. Στην πραγματικότητα, όμως, ο όρος αυτός αναφέρεται ΜΟΝΟ σε όσες δολοφονίες γυναικών συντέλεσε ως κίνητρο το φύλο τους.
Τι μπορείς να κάνεις αν δέχεσαι οποιαδήποτε μορφή βίας
Είναι σημαντικό να αναφερόμαστε στα γεγονότα, να κάνουμε λόγο και να σπάμε τα ταμπού γύρω από αυτά τα θέματα, ωστόσο, είναι εξίσου σημαντικό να δώσουμε χρήσιμες πληροφορίες. Τι κάνεις λοιπόν όταν βρίσκεται σε μία κακοποιητική σχέση;
Βήμα πρώτο: Δημιούργησε ένα σχέδιο φυγής. Δεν χρειάζεται να περιμένεις τα πράγματα ή το άτομο να αλλάξει ''προς το καλύτερο'' ή ακόμα και να φτάσουν στα άκρα. Δράσε άμεσα και γρήγορα για να προστατεύσεις τον εαυτό σου και τα άτομα που αγαπάς. Φτιάξε ένα σχέδιο φυγής, μάζεψε βασικά πράγματα και έγγραφα (ταυτότητες, διαβατήρια, βιβλιάρια) και απευθύνσου στις Αρχές. Δεν χρειάζεται απαραίτητα να έχεις μάρτυρες, ούτε να έχεις αποδεικτικά στοιχεία (φωτογραφίες της σωματικής βίας κρατώντας σημερινή εφημερίδα). Οι ίδιες οι Αρχές θα σε παραπέμψουν σε ιατροδικαστική υπηρεσία, όπου θα εκτιμηθεί η κατάστασή σου.
Βήμα δεύτερο: Κάλεσε το 100. Τρεις αριθμοί που πρέπει οπωσδήποτε να πληκτρολογήσεις. Μην διστάσεις στιγμή. Οι καιροί έχουν αλλάξει και πλέον τα Αστυνομικά Τμήματα και οι Αστυνομικοί έχουν οδηγίες για την προσέγγιση των εν λόγω καταστάσεων. Θα σε βοηθήσουν και θα σε προστατεύσουν.
Βήμα τρίτο: Το καταφύγιο. Αν φεύγεις από το σπίτι σου και δεν έχεις πού να πας ή κάποιο άτομο να στραφείς, μην ανησυχείς. Δεν είσαι μόνη! Η Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων λειτουργεί 43 συμβουλευτικά κέντρα αλλά και 19 ξενώνες φιλοξενίας γυναικών και των παιδιών τους, που έχουν υποστεί κακοποίηση.
Ο χρόνος που χρειάζεσαι για να εγκατασταθείς εκεί καθορίζεται από τον παράγοντας της άμεσης βίας και του έκτακτου περιστατικού, που μπαίνει άμεσα στον ξενώνα. Ζητείται ένα rapid test λόγω της πανδημίας. Κράτα στο μυαλό σου πως οι Αρχές και ο Εισαγγελέας θα σε παρεπέμψουν στους ξενώνες, αρκεί να απευθυνθείς σε αυτούς. Αν το περιστατικό δεν είναι έκτακτο, τότε χρειάζεται ένα σύντομο διάστημα για να την διεξαγωγή εξετάσεων σωματικής και ψυχικής υγείας. Επίσης, θα ενημερωθείς και για τους κανόνες λειτουργίες του ξενώνα.
Μέσα στον ξενώνα θα δεχτείς δωρεάν ψυχολογική, κοινωνική και νομική υποστήριξη και καθοδήγηση, ενώ ανάλογα με το ειδόσημα σου θα έχεις και δωρεάν νομική βοήθεια.
Δεν είσαι μόνη ούτε αβοήθητη, το μόνο που χρειάζεται είναι να δράσεις. Η αποφασιστικότητα σου είναι η αυτή, που θα σε προτατεύσει και θα σε ελευθερώσει. Μίλα!