Παναγιώτης Ψαθάς, MD, PhD – Μαιευτήρας – Χειρουργός γυναικολόγος - Μέλος της ιατρικής ομάδας δημιουργίας και διαχείρισης της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Institute of Life – ΙΑΣΩ. www.ppsathas.com
Γνωρίζετε ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ένα σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα που μπορεί να προληφθεί ή να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά αν διαγνωσθεί έγκαιρα;
Tο Test Pap είναι η κύρια μέθοδος πρόληψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και έχει μειώσει σημαντικά τη συχνότητα εμφάνισής του και τη θνησιμότητα από τη νόσο, στις χώρες στις οποίες εφαρμόζεται συστηματικά.
Τι ακριβώς εξετάζουμε με το Τεστ ΠΑΠ;
Tο test Pap (κυτταρολογική εξέταση του κολπο-τραχηλικού επιχρίσματος κατά Παπανικολάου), εξετάζει αλλοιώσεις που ενδέχεται να εμφανισθούν στον τράχηλο της μήτρας και συχνά οφείλονται στον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Το τεστ Παπανικολάου μπορεί να αποκαλύψει την ύπαρξη προ-καρκινικών κυττάρων, δηλαδή κυττάρων που με την πάροδο του χρόνου υπάρχει πιθανότητα να εξελιχθούν σε κακοήθεια. Όταν οι αλλοιώσεις των κυττάρων βρίσκονται σε πρώιμα στάδια θεραπεύονται ευκολότερα και αποτελεσματικότερα.
Aπό τα πολλά στελέχη του συγκεκριμένου ιού, περίπου 30 υπολογίζεται ότι μπορεί να προσβάλουν το γεννητικό σύστημα. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε όμως ότι η παρουσία του ιού και μόνο δεν οδηγεί απαραίτητα σε ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου.
Πως μεταδίδεται ο ιός
O ιός HPV μεταδίδεται κυρίως με τη σεξουαλική επαφή. H πρόωρη έναρξη σεξουαλικών επαφών καθώς και οι πολλοί σύντροφοι, δημιουργούν προϋποθέσεις μόλυνσης από πολλά στελέχη.
H μόλυνση από τον ιό μπορεί να οδηγήσει:
- σε λανθάνουσα λοίμωξη που δεν θα διαγνωσθεί ποτέ με τις συνήθεις τεχνικές και θα προκαλέσει διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος και ανοσία
- σε ανάπτυξη οξυτενών κονδυλωμάτων από τα στελέχη χαμηλού κινδύνου
- σε ενεργό λοίμωξη και ανάπτυξη υποκλινικών, αόρατων στο γυμνό οφθαλμό προκαρκινικών αλλοιώσεων, από στελέχη υψηλού κινδύνου.
Ακόμη δεν έχει εξηγηθεί γιατί ορισμένες αλλοιώσεις υποστρέφουν γρήγορα, ενώ άλλες επιμένουν ή εξελίσσονται.
H συμβολή του Test Pap στην ανίχνευση των βλαβών που προκαλεί ο ιός HPV είναι καθοριστική.
Oι αλλοιώσεις αυτές χαρακτηρίζονται ως:
- ήπιες ή χαμηλού βαθμού αλλοιώσεις (HPV, CIN1 ή LGSIL)
- βαριές ή υψηλόβαθμες αλλοιώσεις (CIN2, CIN3 ή HGSIL)
- άτυπες αλλοιώσεις του αδενικού επιθηλίου (AGUS)
- διηθητικός καρκίνος
- αδιευκρίνιστες αλλοιώσεις
Oι περισσότερες αλλοιώσεις που προκαλεί ο ιός είναι γενικά καλοήθεις και υποχωρούν αυτόματα σε διάστημα 12-36 μηνών.
Τι γίνεται όταν το τεστ Παπανικολάου είναι παθολογικό;
Το παθολογικό τεστ ΠΑΠ είναι ένα συνηθισμένο γεγονός και δεν πρέπει να σας δημιουργεί πανικό. Τα παθολογικά αποτελέσματα στην πλειοψηφία τους δεν αφορούν σε περιπτώσεις καρκίνου. Ο γιατρός σας θα σας ενημερώσει για τις ενέργειες και τις εξετάσεις που πρέπει να γίνουν για να διαπιστώσετε τι ακριβώς συμβαίνει.
Ανάλογα με τα αποτελέσματα και την ηλικία σας ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει:
- να επαναλάβετε το τεστ Παπανικολάου σε 6 με 12 μήνες,
- να υποβληθείτε σε HPV DNA τεστ,
- να κάνετε κολποσκόπηση.
Αυτό που πρέπει να γνωρίζετε όμως είναι ότι ακόμη και αν τα τελικά αποτελέσματα δείξουν προ-καρκινικά κύτταρα ή ακόμη και κακοήθεια σε αρχικό στάδιο, η έγκαιρη διάγνωση του προβλήματος επιτρέπει και την θεραπεία του στις περισσότερες περιπτώσεις.
Πρόληψη και θεραπεία αλλοιώσεων που προκαλούνται από τον HPV
Oι βαριές δυσπλασίες απαιτούν θεραπεία κωνοειδούς εκτομής του τραχήλου η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί με τη χρήση:
- Νυστεριού
- Laser διοξειδίου του άνθρακα (CO2)
- Μονοπολικής διαθερμίας με τη μορφή αγκύλης (LETZ)
- Μονοπολικής διαθερμίας με τη μορφή βελόνης (NETZ)
Έχει υπολογισθεί ότι μέχρι και το 70% των γυναικών που έχουν σεξουαλικές επαφές έρχονται σε επαφή με κάποιο τύπο του ιού HPV. Στη χώρα μας ο εμβολιασμός κατά του HPV έχει ενταχθεί επίσημα στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών του Υπουργείου Υγείας και παρέχεται από τα ασφαλιστικά ταμεία. Τα εμβόλια χορηγούνται δωρεάν σε όλα τα κορίτσια και τις νέες γυναίκες ηλικίας 12 έως 26 ετών .
Μετά τον εμβολιασμό πρέπει να συνεχίσω να κάνω TEST PAP;
Ο εμβολιασμός προστατεύει αποτελεσματικά από τα νοσήματα που προκαλούν οι τύποι που περιλαμβάνονται στα εμβόλια. Δεν προστατεύει πλήρως από όλους τους ογκογόνους τύπους, συνεπώς θα πρέπει να συνεχίσετε να κάνετε test PAP και μετά τον εμβολιασμό.