Στο κινηματογραφικό της ντεμπούτο, η Τζένη Καζάκου καλείται να ενσαρκώσει μία ηρώιδα που συνέλαβε η φαντασία του οικουμενικού Καζαντζάκη σε ένα από τα τελευταία του έργα, στον "Καπετάν Μιχάλη". Την 20χρονη Εμινέ, μία Κερκέζα με άγρια ομορφιά και ανυπότακτο χαρακτήρα. Ο Καζαντζάκης την περιγράφει ως "κρυφοπαχιά, αφράτη, με μεγάλα λοξά μάτια, βαμμένα μάγουλα, χείλια, φρύδια, τσίνουρα. Τα νύχια της και οι παλάμες της βαμμένα με κινά και κρατούσε, σα μωρό στην αγκάλη της, ένα μικρό γυαλιστερό μπουζούκι". Αποτελεί το αντικείμενο του πόθου τριών ηρώων, του Νουρή, του Καπετάν Μιχάλη και του Πολυξίγκη. Είναι θα λέγαμε μία άλλη ωραία Ελένη, με φόντο την Κρήτη στα τέλη 19ου αιώνα που ποθεί τη λευτεριά από τον τουρκικό ζυγό. Τη ρωτώ για την εμπειρία της.
"Υπέροχη", λέει η Τζένη Καζάκου και συνεχίζει: "Είναι πρώτη ταινία που κάνω. Τα γυρίσματα έγιναν στην Κρήτη, ένα νησί που αγαπώ πάρα πολύ και πηγαίνω συχνά. Έχουμε οικογενειακούς φίλους εκεί. Η ταινία αυτή μου έδωσε την ευκαιρία να πάω σε μέρη της Κρήτης τα οποία δεν θα επισκεπτόμουν υπό άλλες συνθήκες. Γνώρισα εκεί πάρα πολύ φιλόξενους ανθρώπους που μας αγκάλιασαν. Ήταν μία δουλειά που έγινε με πολλή αγάπη και πάθος από όλους. Και από τους ηθοποιούς και από το συνεργείο".
Είχε επιπλέον δυσκολία να μεταφέρεις στον κινηματογράφο μία ηρωίδα από τις σελίδες του Καζαντζάκη;
"Για εμένα όλοι οι ρόλοι έχουν μία δυσκολία. Γιατί αντιπροσωπεύεις ψυχές και ανθρώπους που είτε δεν υπήρξαν ποτέ είτε υπήρξαν στο παρελθόν. Αισθάνομαι ότι έχω ευθύνη απέναντι τους. Να τους υποστηρίξω, να τους αγαπήσω και να τους δώσω μία μορφή για να ακουστούν οι ιστορίες του. Την Εμινέ την αγάπησα γιατί είναι μία γυναίκα πιο μπροστά από την εποχή της. Προσπαθεί να επιβιώσει σε μία κοινωνία που δεν της αφήνει περιθώριο . Ο τρόπος που έχει βρει να το κάνει δεν σημαίνει ότι είναι ο πιο σωστός, αλλά υπάρχουν στοιχεία και σκηνές στην ταινία που δείχνουν ότι κάτι κρύβεται πίσω από τις πράξεις της. Είναι βασανισμένη και εκείνη. Ο πατέρας της την είχε πουλήσει χωρίς να θέλει. Σε έναν άντρα που δεν ήθελε. Έφυγε από έναν τόπο που οι γυναίκες ήταν Αμαζόνες για να πάει σε έναν άλλο και να είναι περιορισμένη".
Είναι θα λέγαμε ένα φεμινιστικό πρότυπο η Εμινέ;
"Ναι είναι, γιατί δεν ακούει κανέναν και κάνει αυτό που νιώθει. Εγώ θεωρώ ότι ερωτεύτηκε τον Καπετάν Μιχάλη γιατί σε εκείνον βλέπει τον εαυτό της. Η Εμινέ γοητεύεται από το δυναμισμό του.
Εσύ είσαι φεμινίστρια; Είναι μία ερώτηση που είχε τεθεί κάποτε και στη γιαγιά σου, Τζένη Καρέζη.
Θεωρώ πώς είμαι ναι. Θα παλέψω για τα δικαιώματά μου και για την καθημερινότητα μου. Θα απαντήσω αν κάποιος μου κάνει ένα μη αποδεκτό σχόλιο, επειδή είμαι γυναίκα και θα υπερασπιστώ τον εαυτό μου. Εγώ δεν θεωρώ ότι κρινόμαστε από τα φύλα. Πρέπει να υπάρχει ένας σεβασμός προς όλους επειδή είμαστε άνθρωποι.
Πάντως σήμερα, θεωρείται ανεπίτρεπτο να αναφερθείς σε μία γυναίκα με σεξισμό ή με ρατσισμό, πράγματα που πριν από κάποια χρόνια γίνονταν απροκάλυπτα.
"Παίζουμε λίγο θέατρο σε αυτά. Όλοι δημόσια παίρνουμε συγκεκριμένες θέσεις και υποστηρίζουμε υποτίθεται το δίκαιο. Το θέμα όμως είναι τι κάνεις στην πραγματικότητα και στην καθημερινότητά σου. Δεν έχει νόημα δημόσια να προσέχεις τα λόγια σου και στη ζωή σου να μην ακολουθείς αυτά για τα οποία διατείνεσαι.
Βλέπεις μία αντίφαση λοιπόν.
Ε ναι. Παράδειγμα στα σχόλια που διαβάζουμε. Κρίνεσαι για τα πάντα. Αν είσαι παχουλή ή πολύ λεπτή. Αν φοράς μακριά ρούχα, σου λένε είσαι σαν καλόγρια. Τους έχω ακούσει αυτούς τους χαρακτηρισμούς. Αν φορέσεις κάτι πολύ κοντό, θα σου πουν ότι δεν είναι πρέπον. Και μπαίνεις σε μία διαδικασία και αναρωτιέσαι, τι πρέπει να κάνω για να είμαι αποδεκτή. Από εκεί και πέρα, πρέπει να τα βρεις με τον εαυτό σου και να είσαι εσύ καλά. Όταν τα βρεις με εσένα, θα σε αποδεχτούν και οι άλλοι. Ακόμα όμως και αν δε συμβεί αυτό, θα βρεθούν δύο τρεις άνθρωποι που θα δουν αυτό που είσαι και θα σε αγαπήσουν για αυτό.
Εσύ το κατάφερες αυτό. Να τα βρεις με τον εαυτό σου;
Θα σου πω ότι ξεκίνησα να με αγαπώ, να με αποδέχομαι και να με εμπιστεύομαι από τα 18 μου. Στο γυμνάσιο και στο λύκειο είχα τις αμφιβολίες μου, αμφιταλαντευόμουν. Έπειτα μπήκα στη δραματική σχολή και είχα την επαφή με την τέχνη. Προέρχομαι από καλλιτεχνική οικογένεια αλλά μέχρι τότε ήμουν παρατηρητής. Δεν δημιουργούσα εγώ. Οπότε όταν μπήκα εγώ μέσα σε αυτό, τότε συνειδητοποίησα ότι δεν είναι στο δικό μου χέρι, αν θα με αποδεχτεί ή θα αρέσω στον άλλον. Έτσι τα βρήκα με μένα.
Πόσο ετών είσαι;
24 είμαι.
Έχεις αρχίσει να ανακαλύπτεις τη γυναικεία δύναμή σου;
Νομίζω ότι έχω αρχίσει και την ανακαλύπτω. Τώρα έχει αρχίσει αυτό το ταξίδι γιατί είμαι μικρή ακόμα. Νιώθω γενικότερα δυνατή αλλά κάποιες φορές εκπλήσσομαι με τη δύναμη μου.
Έχεις δουλέψει κομμάτια του εαυτού σου που μπορεί να σε ενοχλούσαν;
Ναι φυσικά. Στο σχολείο ας πούμε που έβλεπα κάποια παιδιά να σχολιάζουν άλλα παιδιά. Εμένα δεν μου άρεσε αυτό. Και κάποια στιγμή αναρωτήθηκα γιατί να το κάνω αυτό. Ένιωθα ότι είμαι κάποια άλλη και ότι παίζω ένα ρόλο. Η απόφασή μου να μη συμμετέχω σε αυτό φυσικά είχε τις επιπτώσεις της. Με απομάκρυναν. Αλλά τουλάχιστον έκανα κάτι με το οποίο ένιωσα καλά εγώ.
Η Εμινέ αποστρέφεται την αδυναμία. Εσύ πάλι δείχνεις να έχεις την τάση να την αγκαλιάζεις.
Δεν θεωρώ ότι υπάρχουν αδυναμίες. Αλλά διαφορετικοί τρόποι έκφρασης. Είμαστε άνθρωποι και νιώθουμε πράγματα και τα εκφράζουμε. Το βρίσκω πολύ όμορφο να εκτίθεται κανείς και να βγαίνει από την περσόνα που έχει φτιάξει και να δείχνει αληθινές πτυχές του. Είναι κάτι που έχω μάθει από το σπίτι μου. Από τη μητέρα μου και τον πατέρα μου. Γιατί αν συνέβαινε κάτι, που προκαλούσε πόνο σε έναν άνθρωπο, πάντα τον αγκαλιάζαμε. Δεν το κρύβαμε κάτω από το χαλί"
Με είχε συγκινήσει πολύ και η κίνηση της μητέρας σου, Τάνιας Τρύπη, να υιοθετήσετε το κακοποιημένο κουτάβι από την Αλεξανδρούπολη.
Ναι την Αγάπη μας. Την ονομάσαμε Αγάπη. Είναι το πιο γλυκό πλάσμα. Δεν φοβάται καθόλου τους ανθρώπους και η αγάπη που παίρνω καθημερινά από εκείνη δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτα άλλο.
Πώς είναι η συμβίωση μαμάς και κόρης;
Πλέον είναι μία χαρά. Στην εφηβεία είχα κάποια θεματάκια.
'Εκλεινες πόρτες;
Ναι, δεν ήθελα να μου μιλάει κανείς. Ήταν ένα στάδιο που έπρεπε να το περάσω. Και τώρα ακόμα αν δεν είμαι καλά, της το λέω της μαμάς. Της λέω: ''Δεν είμαι καλά, μην μου μιλήσεις για λίγο''. Και το καταλαβαίνει. Με κοιτάει και μου λέει εντάξει θα τα πούμε σε λίγο. Αλλά και εγώ σέβομαι τα δικά της όρια.
Σκέφτηκες ποτέ να ζήσεις σε δικό σου σπίτι;
''Ναι, απλά ακόμα οικονομικά δεν μπορώ να το στηρίξω ακόμα αυτό. Αλλά κάποια στιγμή θα γίνει".
Πλέον μιλάς με περισσότερη άνεση για την οικογένειά σου. Πριν κάποια χρόνια φαινόσουν πιο αμυντική.
"Ισχύει γιατί μου φαινόταν περίεργο να μπαίνω σε μία διαδικασία σύγκρισης. Δεν γίνεται να συγκρίνεις κάποιον άνθρωπο με κάποιον άλλον επειδή έχει το ίδιο όνομα. Μετά, συνειδητοποίησα ότι από κάποιους ανθρώπους θα γίνεται πάντα αυτή η σύγκριση και ότι κάποιοι άλλοι θα με αντιμετωπίζουν ανεξάρτητα από την οικογένειά μου, ως την Τζένη Καζάκου".
Τη γιαγιά σου δεν τη γνώρισες. Είχες μπει στη διαδικασία ως παιδί να ψάξεις για εκείνη να μάθεις πράγματα, να επιδιώξεις να δεις ταινίες της ή αποσπάσματα από συνεντεύξεις της;
"Είχα μπει σε αυτή τη διαδικασία ναι. Πιο πολύ τον μπαμπά μου ρωτούσα πράγματα για τη γιαγιά μου. Θυμάμαι με στεναχωρούσε που δεν πρόλαβα να γνωρίσω αυτή τη γυναίκα γιατί πέρα από την ηθοποιό που όλοι γνωρίζουμε, ήταν υπέροχη σαν άνθρωπος. Θα ήθελα πολύ να την είχα γνωρίσει. Πιστεύω ότι θα μου είχε μάθει πολλά πράγματα για τη ζωή πρωτίστως".
Επειδή όπως είπαμε δεν πρόλαβες να τη γνωρίσεις. Στο μυαλό σου την έχεις ως τη γιαγιά σου ή ως τον μύθο;
"Σαν τη γιαγιά μου την έχω στο μυαλό μου. Στην αρχή την είχα μέσα μου σαν την Τζένη Καρέζη, αλλά μετά μέσα από ιστορίες που μάθαινα για εκείνη, την είχα μέσα μου σαν Τζένη σκέτο"
Υπάρχει κάποια ιστορία από τη ζωή της που να σε άγγιξε ιδιαίτερα;
"Είναι πολύ οικογενειακές ιστορίες που μου έρχονται και δεν μπορώ να τις μοιραστώ".
'Εχεις κρατήσει κάτι από εκείνη; Κάποιο προσωπικό της αντικείμενο;
"Έχω ένα δαχτυλίδι της που μου το έδωσε ο πατέρας μου".
Πρόσφατα γιορτάσαμε την επέτειο του Πολυτεχνείου. Εξαιτίας του Μεγάλου μας Τσίρκου ή τη σύλληψη της Τζένης Καρέζη, αυτή η ημέρα σε φορτίζει περισσότερο;
"Με φορτίζει ναι. Με το Μεγάλο μας Τσίρκο έγινε μία καλλιτεχνική επανάσταση τότε. Έκαναν ένα μεγάλο έργο. Μπήκαν φυλακή. Ο μπαμπάς μου μου έχει πει ότι η γιαγιά μου του έγραφε γράμματα μέσα από τη φυλακή και τα έχω δει κιόλας τα γράμματα αυτά. Είναι πολύ συγκινητικό".
Εσύ έχεις ανάγκη να επαναστατήσεις από κάτι; "Απέναντι στο φόβο θα ήθελα να επαναστατήσω. Εγώ το 2017 στα 17 μου χρόνια, έχασα για πρώτη φορά έναν δικό μου άνθρωπο. Τον παππού μου από τη μεριά της μητέρας μου και συνειδητοποίησα μέσα από αυτό, ότι πρέπει να εκμεταλλευόμαστε την κάθε μέρα και το κάθε λεπτό που περνάει. Δεν ξέρουμε ποια θα είναι η τελευταία φορά που βλέπουμε κάποιον και αν θα είμαστε και εμείς καλά. Εγώ αυτό που λέμε ότι ζω την κάθε μέρα σαν να είναι η τελευταία μου, το εφαρμόζω. Να μην αφήνω τις ημέρες και τις ώρες μου να περνάνε έτσι. Να εκμεταλλεύομαι το χρόνο μου γιατί είναι σημαντικός"
Ναι, αλλά δεν είναι λίγο εξουθενωτικό αυτό;
"Συναισθηματικά, μου δίνω χώρο και χρόνο. Στην καθημερινότητα μου θα προσπαθήσω να χωρέσω όσα περισσότερα πράγματα μπορώ. Θα πάω στη δουλειά μου, θα δω τους ανθρώπους που αγαπάω, θα κάνω μία βόλτα. Δεν κάθομαι σπίτι να κοιτάζω το ταβάνι. Δεν χάνω την ημέρα. Συναισθηματικά όμως, αν γίνει κάτι που με πονέσει. Δεν θα πω σήμερα πονάω αύριο που θα είναι μία καινούργια μέρα θα το ξεπεράσω. Θα μείνει μέσα μου αυτό. Θα κάνει τον κύκλο του. Εκεί μου δίνω χρόνο.
Η ταινία "Καπετάν Μιχάλης" αναμένεται να κάνει πρεμιέρα στις 21 Δεκεμβρίου. Η Τζένη Καζάκου πρωταγωνιστεί επίσης στη σειρά του Alpha "Ο Παράδεισος των Κυριών".
Λίγα λόγια για την ταινία
Κρήτη 1889, η χρονιά της επανάστασης. Κεντρικός ήρωας είναι ο Καπετάν Μιχάλης, ένας ασυμβίβαστος Κρητικός, μαυροντυμένος και αξύριστος ωσότου ελευθερωθεί η Κρήτη. Τη στιγμή όμως που συναντά την Εμινέ, γυναίκα του αδελφοποιητού του, Νουρήμπεη, τον κυριεύει ένας δαίμονας. Ο πειρασμός δεν τον αφήνει σε ησυχία και τον αποσπά από αυτό που θεωρεί ιερό καθήκον, την απελευθέρωση της Κρήτης από τους Τούρκους. Γρήγορα τα πράγματα περιπλέκονται και μια νέα εξέγερση ξεσπά, η οποία θα αλλάξει για πάντα τις ζωές όλων των ηρώων.
Σκηνοθεσία: Κώστας Χαραλάμπους